Ideal gaz nima? Gazlar murakkab tuzilgan. Ular milliardlab energiyaga EGA gaz molekulalariga toʻla, ular ixtiyoriy paytda toʻqnashishi va bir-biri bilan oʻzaro taʼsirda boʻlishi mumkin.

k_B=1{,}38\times 10^{-23} \dfrac{J}{K}

Download 84,83 Kb. bet 6/6 Sana 01.01.2022 Hajmi 84,83 Kb. #289154

Bog'liq
fizika

Bu sahifa navigatsiya:

• Foydalaniladigan birlik PV=Nk_BT PV = Nk B ​ T P, V, equals, N, k, start subscript, B, end subscript, T

k_B=1{,}38\times 10^{-23} \dfrac{J}{K}kB​=1,38×10−23KJ​k, start subscript, B, end subscript, equals, 1, comma, 38, times, 10, start superscript, minus, 23, end superscript, start fraction, J, divided by, K, end fraction
Bosim \text{paskal } Papaskal Pastart text, p, a, s, k, a, l, space, end text, P, a
Hajm m^3m3m, cubed
Temperatura \text{kelvin } Kkelvin Kstart text, k, e, l, v, i, n, space, end text, K
Foydalaniladigan birlik PV=Nk_BTPV=NkB​TP, V, equals, N, k, start subscript, B, end subscript, T

Ideal gaz qonunining proporsional koʻrinishi qanday?

Ideal gaz qonunini yozish uchun yana bir foydali usul mavjud. Agar modda miqdori nnn (yaʼni molekulalar soni NNN) oʻzgarmasa, nRnRn, R va Nk_BNkB​N, k, start subscript, B, end subscript miqdor gaz uchun doimiy boʻladi. Bu tez-tez yuz beradi, chunki koʻrib chiqilayotgan gaz koʻpincha germetik yopiq idishda boʻladi. Agar biz bosim, hajm va haroratni ideal gaz qonuni tenglamasining yon tomoniga oʻtkazsak, quyidagicha formula hosil boʻladi,

nR=Nk_B=\dfrac{PV}{T}=\text{ const}nR=NkB​=TPV​= constn, R, equals, N, k, start subscript, B, end subscript, equals, start fraction, P, V, divided by, T, end fraction, equals, start text, space, c, o, n, s, t, end text

Bu shuni koʻrsatadiki, gazning molekulalari soni (yaʼni modda miqdori) oʻzgarmas qolganda, gaz qaysi jarayonda boʻlishidan qatʼi nazar, gaz uchun \dfrac{PV}{T}TPV​start fraction, P, V, divided by, T, end fraction nisbat doimiy boʻladi. Boshqacha aytganda, agar gaz 111-holatdan (bosim P_1P1​P, start subscript, 1, end subscript, hajm V_1V1​V, start subscript, 1, end subscript va harorat T_1T1​T, start subscript, 1, end subscript) 222-holatga oʻtsa (bosim P_2P2​P, start subscript, 2, end subscript, hajm V_2V2​V, start subscript, 2, end subscript va harorat T_2T2​T, start subscript, 2, end subscript), bizga maʼlum jarayonning oʻzgarishlaridan qatʼi nazar, yuqoridagi tenglik bajariladi.

\Large \dfrac{P_1V_1}{T_1}=\dfrac{P_2V_2}{T_2}T1​P1​V1​​=T2​P2​V2​​start fraction, P, start subscript, 1, end subscript, V, start subscript, 1, end subscript, divided by, T, start subscript, 1, end subscript, end fraction, equals, start fraction, P, start subscript, 2, end subscript, V, start subscript, 2, end subscript, divided by, T, start subscript, 2, end subscript, end fraction

Ushbu formula, ayniqsa, bir holatdan boshqasiga oʻtayotgan ideal gazni tavsiflashda foydalidir. Formulada hech qanday gaz doimiylari ishlatilmagani sababli biz xohlagan birliklardan foydalanishimiz mumkin, lekin birliklar ikkala tomon uchun ham bir xil boʻlishi kerak (masalan, V_1V1​V, start subscript, 1, end subscript ni \text{m}^3m3start text, m, end text, cubed da ifodalasak, V_2V2​V, start subscript, 2, end subscript ni ham \text{m}^3m3start text, m, end text, cubed da ifodalashimiz kerak). [Ammo harorat doim Kelvinda boʻlishi zarur]

Ideal gaz — molekulalari oʻzaro mutlaqo taʼsirlashmaydigan gaz; bunda gazni tashkil etuvchi molekulalarning xususiy hajmlari eʼtiborga olinmaydi. Har qanday real gaz zichligi juda kichik boʻlgan hollarda u oʻzining tabiati boʻyicha I. g . ga yaqinlashib boradi. T-raning katta qiymatlarida, yaʼni molekulalarning oʻrtacha kinetik energiyalari molekulalarning oʻzaro taʼsirlashishi natijasida vujudga kelgan oʻrtacha potensial energiyalaridan juda katta boʻlganda ham real gazlarni I. g . lar deb qarash mumkin. I. g . ning ichki energiyasi shu gazni tashkil etuvchi barcha molekulalarning xaotik (tartibsiz) ilgarilama va aylanma harakat kinetik energiyalari bilan molekulalardagi atomlarning xaotik tebranma harakati kinetik va potensial energiyalarining yigʻindisiga teng . Aniq massa t ga ega boʻlgan I. g . ning muvozanatli holatini bosim r, hajm V va t-ra T dan iborat makroskopik parametrlar orqali toʻla ravishda ifodalaniladi. Bu parametrlarning oʻzaro bogʻlanishini ifodalovchi I. g . ning holat tenglamasi pV=~kT odatda Klapeyronmendeleyev tenglamasi deb ataladi, bunda M — gazning molyar massasi. Koʻpgina amaliy masalalarni hal etishda real gazlarga I. g . lar uchun keltirib chiqarilgan, oddiy koʻrinishga ega boʻlgan qonuniyatlarni katta aniqlik bilan tadbiq etish mumkin.

Download 84,83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: