Avtomobil dvigateli – avtomobilni harakatga keltiruvchi qurilma. Avtomobil dvigateli 2,3,4 va undan ortiq si-lindrli boʻlib, ular bir qator yoki "V" tartibida joylashtiriladi. Zamonaviy avtomobillardan eng keng tarqalgani porshenli ichki yonuv dvigateli. Ish ja-rayoni boʻyicha ikki taktli dvigatel va toʻrt taktli dvigatellarga, yonilgʻining alangalanishi boʻyicha uchqundan alanga-lanadigan karbyuratorli dvigatellarga va dvigatel silindrlarida yonilgʻi oʻz-oʻzidan alangalanadigan dizel dvi-gatellariga boʻlinadi. Karbyuratorli Avtomobil dvigatelida karbyuratorda tayyorlanadigan benzin bugʻlari bilan havo aralashmasidan iborat yonilgʻi aralashmasi silindrlarga uzatiladi. Dizel dvigatellarida silindrlarda qisilgan havoga yuqori bosimda dizel yonilgʻisi purkaladi. Za-monaviy Avtomobil dvigateli silindrlar bloki, krivo-ship-shatunli mexanizm, gaz taqsimlash mexanizmi, sovitish tizimi, moylash ti-zimi, ta’minlash tizimi (karbyuratorli dvigatelda yonuvchi aralashma tayyorlab, uni silindrlarga kiritadi, dizellarda esa silindr ichiga yonilgʻini purkaydi), oʻt oldirish tizimi (karbyuratorli dvi-gatelda)dan iborat. Zamonaviy yengil avtomobillarning dvigateli quvvati 15 – 310 kVt gacha, yuk avtomobillariniki 220 kVt gacha boʻladi. Bulardan tashqari rotorli-porshenli, gaz-turbinali dviga-tellar ham ishlatiladi
Yonish kamerasi - gazsimon, suyuq yoki qattiq yoqilgʻilarni yoqish uchun moʻljallangan boʻshliq. Davriy ishlaydigan (porshenli ichki yonuv dvigateli) va uzluksiz ishlaydigan (gaz turbinali dvigatel, turboreaktiv dvigatel) suyuklikli raketa dvigatellari va b. xillarga boʻlinadi. Porshenli ichki yonuv dvigatel i da silindr qopqogʻi bilan yuqori (eng chekka) holatdagi porshen asosi oraligʻi Yo. k. hisoblanadi. Yo. k.ning bir necha turi bor. Gaz turbinali dvigatellarda (qarang Gaz turbinasi) Yo. k. kompressor bilan turbina orasidagi gazhavo yoʻlida joylashgan. Bunda Yo. k.ga kiradigan havo ikki qismga boʻlinadi: birinchisi Yo. k.ning old tomoniga yoʻnalib, asosiy yonilgʻi massasining yonishini; ikkinchi qismi aralashish zonasida yonish mahsulotlariga qoʻshilib, boshlangʻich zonada yonmay qolgan yonilgʻining yonishini taʼminlaydi. Dvigatelning quvvati, tejamliligi Yo. k.ning shakliga, hajmiga va unda joylashgan sham (svecha)lar (karbyuratorli dvigatelda) yoki forsunkalar (dizel dvigatelida) soni va vaziyatiga bogʻliq
Do'stlaringiz bilan baham: |