Ichki sekretsiya bezlari Reja

Ichki sekretsiya bezlari

Reja

• Ichki sekresiya bezlarining umumiy tavsifi.
• Gormonlarning fiziologik ahamiyati
• Gipofiz
• Gipotalamo-gipofizar tizimi.
• Gipotalamo-adenogipofiz tizimi.
• Qalqonsimon bez ichki sekresiyasi
• Foydalanilgan adabiyotlar.

• Organizmdagi hamma bezlar ikki guruhga bo’linadi. Birinchi guruhdagi bezlar o’zlarida hosil bo’lgan moddalarni yo tana a’zolari bo’shlig’iga, yoki tashqi muhitga suyuqlik chiqarish yo’llari orqali ajratib chiqaradi. Bunday bezlar tashqi sekresiya (ekzokrin) bezlari deb ataladi (so’lak, me’da-ichak, ter bezlari). Lekin organizmda boshqa turdagi bezlar, ya’ni ikkinchi guruhga mansub bo’lgan bezlar ham mavjud. Ularning suyuqlik chiqarish yo’llari bo’lmaydi va bunday bezlar o’zlarida hosil bo’lgan biologik faol moddalarni-gormonlarni bevosita qonga ajratib chiqaradi, qon esa ularni organizmning kerakli turli qismlariga yetkazib beradi. Bunday bezlar ichki sekresiya (endokrin) bezlari deb ataladi

rasm. Odam tanasida ichki sekresiya
bezlarining joylashuvi.
1-epifiz, 2-gipofiz, 3-qalqon oldi bezi, 4-jigar, 5-o’n ikki
barmoq ichak, 6-buyrakning po’st qismi, 7-moyak,
8-qalqonsimon bez, 9-ayrisimon bez, 10-me’da,
11-buyrak usti bezi, 12-me’da osti bezi, 13-tuxumdon

• 1. Gormonlar organizm funksiyalarning boshqarilishida ishtirok etadi. Odam organizmida ikki boshqarish mexanizmlari mavjud-asab va endokrin. Bu mexanizimlar o’zaro bog’langan bo’lib yagona neyroendokrin boshqarilishini tashkil qiladi.
• 2. Gormonlar organizmni tashqi va ichki muhiti o’zgarishiga qarab moslashtiradi. Masalan, giperglikemiya (qonda glyukoza miqdorining oshib ketishi) me’da osti bezi gormoni – insulin sekresiyasini kuchaytiradi, buning natijasida qondagi glyukoza miqdori me’yorga qaytadi.

Erkak jinsiy bezlari moyak, ayol jinsiy bezlari tuxumdon deyiladi. Bular jo‘ft organlardir. Tuxumdonlar kichik chanoq bo‘shligida joylashgan. Har birining uzunligi 3-4 sm, eni 2-2,5 sm, massasi 6-7 g keladi. Tuxumdon ikki xil moddadan: tashqi po‘stloq va ichki miya moddasidan iborat, qon tomirlar to‘riga boy bo‘ladi.

www.arxiv.uz