Ichki kasalliklar ma’r

O’tkir kolit. Etiologiyasi va potogenezi. O’tkir kolit ko’pincha dizenteriyadan so’ng paydo bo’ladi, biroq uning vujudga kelishiga patogen bakteriyalar (ichak tayoqchasi, stafilokokk, streptokokk), ovqat toksikoinfeksiyasi ham sabab bo’lishi mumkin. O’tkir kolit aksariyat yoz faslida sifatsiz sabzavot-mevalar va eski go’sht, baliq mahsulotlari iste’mol qilish tufayli paydo bo’ladi. Qo’rg’oshin va smobdan zaharlanish, allergik faktorlar oqibatida ham ro’y berishi mumkin. Basharti, yallig’lanish protsessi hazm yo’lining boshqa qismlari (me’da ingichka ichak)ga tarqalsa, gastroenterokolit paydo bo’lganligidan dalolat beradi.

Belgilari. O’tkir kolitning asosiy belgilaridan biri soxta hojatga borish istagi (tenezm) bilan ich ketishidir. Axlatda shilimshiq ko’p va qon aralash bo’ladi. Qon aralash ich ketishi ko’proq dizenteriya koliti uchun xos, biroq bu etiologiyasi boshqacha o’tkir kolitda ham ba’zan kuzatiladi. Bunday bemorlarda sutkasiga 20 marta va undan ham ko’p ich ketadi. Axlat konsistensiyasi bir xil emas. Qorin ushlab ko’rilganda, yo’g’on ichak yo’li bo’ylab og’riq borligi aniqlanadi. Gavda temperaturasi ko’tarilib, ba’zan

38 -39⁰ ga yetadi. Til qurib, karash boylaydi, ishtaha yomonlashadi. Bemorning darmoni quriydi. Kasallik bir necha kunga cho’ziladi. Odatda bemor tuzalib ketadi. Biroq kasallik xronik formaga o’tib ketishi mumkin. Ba’zida klinik ko’rinishi aniq bo’lmagan dizenteriya kolitini o’z vaqtida aniqlash juda muhim. Buning uchun axlatga qon aralashib ketadigan har qanday kolitda, axlatni dizenteriya tayoqchasi bor-yo’qligiga tekshirish zarur.