Ichki kasallikiar

5 .5 .1 . 0 ‘tkir b ron xit
Etiologiyasi.
0 ‘tkir bronxit, o d a td a , traxeit va grippdan keyin 
rivojlanadi. B unda n tashqari, qizam iq, k o ‘k y o ‘tal, sil, difteriya 
kasallikni kelib chiqishida asosiy rol o ‘ynaydi. Bu kasallikning asosiy 
sabablaridan biri nafas organlari shilliq pardasiga k o lpaya olish 
qobiliyatiga ega b o ‘lgan m ikroblarning tushishidir. Birinchi o ‘ringa 
g r i p p q o ‘z g ‘a t u v c h i l a r i n i q o ‘y is h k e r a k . B r o n x i t n i b o s h q a
m ikrobla rdan p n e v m o k o k k la r va kataral m ikrokokklar, kam roq 
hollarda streptokokklar keltirib chiqaradi. Bronxlar shilliq p a r ­
dasining o ‘tkir yalliglanishiga, avvalo, o d a m n in g sovqotishi, kasb- 
koriga a lo q a d o r zararli om illar, ju m la d a n , sulfid, nitrat kislota 
b u g ‘lari, iprit, xlor, fosgen, ja n g o v a r z a h arli m o d d a l a r , s h u ­
ningdek, sulfat, azot va boshqa kislotalar b u g la rin i kiritish m um kin. 
B ulardan ta s h q a ri, b ronxitlarga fizik va m ete o ro lo g ik om illar, 
m a s a l a n , b r o n x shilliq p a rd a s ig a to s h k o ^ m ir , silikat c h a n g i, 
t o ‘qim achilik sanoati changlari kasallikni keltirib chiqarishga sabab 
b o ‘ladi.
K linikasi.
0 ‘tk ir b ro n x it kasalligida b e m o r t o m o g ‘i qirilib, 
achishadi, tovushi b o ‘g bilib qoladi. O r a d a n k o ‘p vaqt o ‘tm a y yo ‘tal 
tutadi. K o ‘krak qafasining yuqori qism ida y o ‘tal vaqtida o g ‘riq 
kuzatiladi. Dastavval, b e m o rlar quruq y o ‘tald a n shikoyat qiladilar, 
keyinchalik kasallik zo^rayishiga qarab y o ‘tal kuchayadi va shilliqli 
yoki shilliq-yiringli balg‘a m ajrala boshlaydi.
Ajralayotgan balg‘a m m iqdori turlicha: ba 'z i hollarda u kam, 
b a ’z an esa j u d a k o ‘pdir. Kasallik boshlanishida b e m o rn in g ahvoli 
og‘irlashadi, kamquvvatlik, charchoq paydo b o ‘ladi. Infeksiya kuchli 
b o l g a n d a birinchi k u nda n boshlaboq, tan a harorati 38—40°C gacha 
k o ‘tarilishi m u m k in . B e m o r o ‘pkasi eshitib ko ‘rilganda c h o ‘ziq 
d a g ‘al nafas va t o bg ‘ri xarakterdagi xirillashlar aniqlanadi.
B ro n x la rd a y o p is h q o q sekret b o ‘lg a n id a h u s h ta k s i m o n va 
guvillovchi quruq xirillashlar eshitiladi. B em or o g fcir holatda b o ‘lsa, 
yallig‘langan b ro n x shilliq pardasiga k o ‘p e kssudat t o ‘planishi 
natijasida m ayda va o brta, katta pufakli h o ‘l xirillashlar eshitiladi.
I l l

---

0 ‘tkir bronxit bir n e c h a k u n d a n 2—3 haftagacha davom etadi. 
S h u n d a n keyin h am bir n e c h a haftagacha b e m o rn in g holi qurib, 
y o ‘talgancha, balg‘a m tashlab turadi.