8 .8 . Piyelonefrit. Piyelit
P iy e lo n e frit b u y r a k j o m l a r i shilliq p a rd a s i va b u y r a k n in g
yalligManishiga piyelonefrit deyiladi. Piyelit - buyrak jom lari shilliq
pardasini yalligManishidir.
Klinik kechishiga k o ‘ra, o ‘tkir va surunkali piyelonefrit h a m d a
piyelit farq qilinadi.
Etiologiyasi:
ic h a k ta y o q c h a s i, e n te ro k o k k la r; s tre p to k o k k ,
stafilokokk, vulgar protey; endo g e n va ekzogen zaharlar; ayrim
bir dori m o d d ala rn in g t a ’siri; buyrak toshi, siydik y o ‘lining toshi,
torayishi, qiyshayishi, o ‘sm alar; q a n d li d iabet, pod a g ra , kolit,
prostatit.
Infeksiyalar - ge m a to g en , limfogen va yuqoriga k o ‘tariladigan
e n te ro g en y o ‘llar orqali buyrak va buyrak jom lariga o ‘tadi.
259
Klinikasi.
Kasallikda et uvushish, ta n a h a rora tining k o ltarilishi,
belda va ko ‘p in ch a qovuq ustida simillagan o g ‘riq boMadi, bosh
o g ‘rishi, y u r a k n in g t e z - t e z urishi, h a n s ira sh , k o ‘ngil ayn ish i,
qusish, q o rin d a m b o ‘ladi, lohaslik, k o ‘p terlash, ish ta h a n in g
y o ‘qolishi, ozish kuzatiladi. Surunkali piyelonefritda ta n a harorati
subfebril boMadi, q o n bosimi k o ‘tariladi, kasallik gohida yashirin
o ktadi.
Tekshirganda til q u ru q karash bogNagan. P astem atskiy alom ati
ijobiy. 0 ‘tkir piyelit t o ‘satdan boshlanadi va h a ro ra tn in g 40°C va
b u n d a n k o ‘ra yuqori k o ‘tarilib, a ’zoyi b a da nining titrab-qaqshashi
birinchi alom ati hisoblanadi, tomiri te z - te z urib, k o ‘ngli ayniydi,
boshi va belida o g ‘riq kuchayadi, nafas tezlashadi, tili q u ru q va
karash bilan q o planga n, ichagi shishib ketgan, ichi qotgan b o ‘ladi.
Laboratoriya tahlili.
0 ‘tk ir piy elo n e fritd a siydikning tashqi
k o ‘rinishi diqqatni tortadi. U loyqalanib qoladi, yiringli, ipir-ipir
c h o ‘k m a la r hosil boMadi. Siydikning solishtirm a ogMrligi past,
m ik r o s k o p o s tid a k o ‘p m iq d o r d a le y k o ts itla r va b a k te r iy a la r
k o ‘rinadi. Q o n d a chapga siljish bilan neytrofilli leykotsit kuzatiladi.
E C h T tezlashadi.
Surunkali piyelonefritda: siydikda oqsil va leykotsitlar topiladi,
gipostenuriya, poliuriya rivojlanadi. B unda h a m q o n d a leykositoz
E C h T tezlashadi. 0 ‘tk ir piyelitda siydik loyqa boMadi, tinitib
q o ‘yilganida yiringli c h o ‘km a beradi. U n d a oqsillar k am m iq d o rd a
boMgani h o ld a tala ygina leykotsitlar, b a k te riy a la r, q o n d a esa
leykotsitlar k o ‘payadi. E C h T tezlashgan.
Davolash va profilaktikasi.
D iyetoterapiya — 7-parhez. M o ‘1
suyuqlik ichish tayinlanadi. Bir n e c h a s ta k a n d a n m a ’danli yoki
qaynatilgan, ilitilgan oddiy suv, k o m p o t, sut, m eva sharbatlari
har kuni kundalik narmal ichimlik ratsionida ortiq m iqdorda ichiladi.
Shifokor k o ‘rsatmasiga b in o an , antibiotiklar (benzilpenitsillin,
s tr e p to m its in su lfa t), s u lfa n ila m id p r e p a r a tla r i ( b is e p to l—480
kuniga 1—2 tabletkadan 2 m arta beriladi), fu ro d o n in sinonim lari
(furatsilin, infurantin, furadonin), vitam inlar ( # ,, Z?6,
C,
A ),
5 - N O K (nitroksolin) buyuriladi.
Giyohlardan
shirinm iya (ildizi), a rc h a (mevasi), to loknyanka
(barg) yoki archani o ‘rniga b o ‘ta k o ‘z (savatchaguli) 1 osh qoshiq
yig‘m ani I stakan qaynayotgan suvga solib, 30 m inut dam lanadi.
D o k a d a n oMkazib, kun d a vom ida 3—4 m ah a l 1 osh qoshiqdan
ovqatdan 15 m inut oldin siydik haydash m aqsadida ishlatiladi.
260
Fizioterapevtik davo.
Kunora 30 minut buyrak sohasiga diatermiya
qilinadi; 10— 15 minut kunora buyrak sohasiga UV Ch, 30—40 minut
kunora buyrak sohasiga induktoterm iya; 10— 15 m inut 37—38°C li
u m u m i y v a n n a q ilin ad i. 20 —30 m in u t 4 6 —48°C li b alchiqli
applikatsiya buyuriladi. 20—30 m in u t 50—55°C li parafinli a p p li
katsiya kunora olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |