Ички ёнув двигателлари» фанидан маърузалар матни -кисм 521100 «Ер усти транспорт тизимлари»

CO
O
CH
O
I
x
:
:
2
75
2
60

19.1-расм. Бензинли ИЕД нинг ишлатилган газларидаги захарли моддалар 
миқдорини ўзгариши. Тўла юкланишда. 
Двигателни индикатор ва эффектив 
 кўрсаткичларига ва заҳарли моддалар
чиқаришига таъсир қилувчи факторлар
.
1. Умумий маълумотлар. 

---

87 
2. Учқундан алангаланадиган двигателларда максимал қувват ѐнилғи 
аралашмасини 

0,8-0,9 созлаш ва ўт олиш бурчагини ҳам созлаш орқали эришилади. 
3. Дизелларда аралашма таркибини созлаш ҳисобига тутунсиз чиқариш, ва 
олдиндан пуркаш бурчагини бошланиши асосан шу режимда энг кам ѐнилғи сарфига, тез 
ѐниш фазасида босимни рухсат этилган ошиш тезлигига эришишга олиб келади.
Двигателни кўрсаткичларга таъсир қилувчи ҳар хил факторларни анализ қилиш, 
максимал қувватни олиш, двигателни ҳар хил тезлик режимларида, тежамкорлигига тўғри 
келмаган ҳолда идеал бўлишини кўрсатади. 
Эксплуатағия шароитида двигател тўла бўлмаган режимларда ишлайди. Бу 
пайтдаги тахлил двигателни барқарор ишлашини энг кўп тежамкорликни ҳар бир тезлик 
режимига тўғри келишини кўрсатади.
Учқундан алангаланадиган двигателни
индикатор кўрсаткичларига ва заҳарлигига 
таъсир қилувчи ҳар хил факторлар. 
Ёниш камерасининг шакли ва конструктив ўлчамлари.
Ёниш камерасининг шаклига қараб ѐниш жараѐнини ривожланиш характери ва 
деворга иссиқлик бериши ўзгаради. 
Ёниш камерасини конструкғиясига қўйиладиган асосий талаб цилиндрни кўпроқ 
тўлдиришга, ѐниш жараѐнида энг кам миқдорда заҳарли моддалар чиқишига ва ажралган 
иссиқликдан кўпроқ фойдаланишга мўлжалланади. Ёниш камерасини конструкғияси 
двигателни умумий компановкасига боғлиқ. 
Ёниш камераси тайѐрланаѐтганда уни юзаларига ишлов бериш ва ҳамма 
цилиндрларда бир хил хажмли бўлишига эътибор берилади. ЗИЛ-120, ГАЗ-51, ГАЗ-20 
двигателларида клапанлар пастда жойлашган бўлиб, ѐниш камерасини текис овалли, 
яримпонасимон катта бўлмаган эгилиш бурчаглилари қўлланилган. 
(ЗИЛ-130, ЗИЛ-375, ГАЗ-21, ГАЗ-24, МЗМА-407 ва АЗЛК-408, ВАЗ-2103) АЗЛК-412 да 
яримсферали камера қўлланилган. 
Ёниш камералари қуйидаги асосий кўрсаткичлар билан баҳоланади:
1. Юқори даражада тозалаш ва цилиндрни тўлдириш билан (клапанни 
катталаштириш ҳисобига). 
2. Ёниш камера юзасини хажмига нисбати билан, яъни F
ЁК
/V
ЁК 
ошиши деворларда 
иссиқликни йўқотилишига олиб келади. 
F
КС
/V
КС 
- (S/D нисбатига боғлиқ, Vh ва Е га боғлиқ). 
3. Зарядни турбулизағияланиш даражаси ѐниш камерасида киритиш ва сиқиш 
билан; 
4. Ёниш участкасида босимни ошиш тезлиги ва циклдаги максимал босимни 
катталигига боғлиқ бўлгани билан; 
5. Сиқиш даражасини ошиши бир вақтда ѐқилғини детонағияли ѐнишини 
камайиши ва заҳарлилигини камайиши билан; 
6. Ёнишни давомийлиги билан. Давомийлик қанча кам бўлса, ѐниш камерасининг 
детонағияга қарши сифати шунча юқори бўлади. 
Сиқиш даражаси.
 
V=const бўлган назарий цикл учун 

i 
ни Е га боғлиқлиги (1) формула орқали 
топилади. 


t
к
 

1
1
1

---

88 
19.2-расм. Турли ѐниш камералари учун 

i
ни 

га боғлиқ ҳолда ўзгариши. 
5 эгри чизиқ камера учун 

i
=1-1/

n-1
формула орқали топилган. 
1 - эгри чизиқ (1 камера); 2 - эгри чизиқ (2 камера); 
3 - эгри чизиқ (3 камера); 4 - эгри чизиқ (4 камера). 
Қийматларини фарқи ѐниш камераларини конструкғиясига ва иссиқликдан қай даражада 
фойдаланаѐтганига боғлиқ. 3 ва 7 эгри чизиқ 3-камерага тегишли бўлиб, 3-киритиш 
клапанида зарядни турбулизағияланишини тезлаткич ўрнатилгандаги чизиқ. 4-камерадаги 
характеристика 0,6 N
e
бўлган юкланишда олинган ва ѐнилғини тежамкорлик таркибида. 6-
эгри чизиқ Е=7 да 

t
=1 да олинган. Бу эгри чизиқлар шуни кўрсатадики ҳамма 
камераларда 

t
ни характери бир хил.