Ички аудит хизматини ташкил этиш ва юритиш

 

3.2. 

Ichki audit xizmatida kompyuter texnologiyalaridan foydalanish 

Ichki  audit  tashqi  auditdan  farqli  ravishda  korxona xodimlari maxsus  bo’lim 

yoki  boshqarma  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Ichki  audit  korxona  moliyaviy 

holatining,  xarajatlar  manbaining,  boshqarish  tizimini  tashhislashning,  zahiralarni 

aniqlashning ichki xo’jalik nazorati uchun qaratilgan bo’lib, u rahbariyatni korxona 

iqtisodining samaradorligini oshirish bo’yicha ko’rsatmalar bilan ta’minlaydi. 

---

 

55 

Ichki  audit  xizmati  korxonaning  hisobotini  tahlil  etadi,  kelgusi  rivojlanish 

yo’nalishini  aniqlaydi  va  rahbariyatga  qaror  qabul  qilishga  yordam  beradi. 

Kontrolning  alohida  korxona  miqyosida  rejalashtirish,  hisob,  marketing, 

mahsulotini yaratish ishlarini umumlashgan holda qaraydi. 

  Auditorlik 

faoliyatini 

kompyuterlashtirish 

zamonaviy 

informatsion 

texnologiyalarga asoslangan bo’lib, u nafaqat auditni amalga oshirish uchun vaqtni 

va  vositalarni  tejashga,  balki  qo’lda  hisoblab  topish  murakkab  bo’lgan  axborotni 

ham  olish  imkonini  beradi.  Bu  axborotlar  avvalom  bor  korxona  strategiyasi, 

xo’jalik-moliyaviy  holatini  yaxshilash  yo’llari  va  vositalariga  tegishlidir. 

Kompyuterlashning 

hisoblash 

imkoniyatlaridan 

foydalanish 

o’tgan  davr 

axborotlariga  asoslanib  hisobot  davrida  rahbariyat  qanday  yo’l  tutish  kerakligi, 

hisobot davri axborotiga asoslanib esa kelgusida qanday harakat kilish kerakligini 

aniqlash imkoni bo’ladi. Bu axborot korxona va tashkilotlar rahbariyati tomonidan 

qabul qilinadigan qarorga ob’ektiv baho berish uchun asos bo’ladi. 

  Hisob  tizimini  va  hisobotni  tashkil  etishni  nazorat  etish  auditordan  turli 

ko’rsatkichlarni  hisoblashni  soliq  stavkalarini,  koeffitsientlarini,  qonuniy 

hujjatlarni  va  turli  me’riy  hujjatlarni  bilishni  talab  etadi.  Shuningdek  hisob 

yuritishda  turli  ko’rsatkichlarni  hisoblash  amallarini  bilishni  talab  etadi.  Audit 

jarayonini  avtomatlashtirish  esa  auditorlik  ishini  samarasini  oshiradi.  Ko’plab 

me’yoriy-ma’lumotnoma axborotlarini kompyuter xotirasida saqlash bir tomondan 

auditorning  imkoniyatlarini  oshiradi,  ikkinchi  tomondan  esa  nazorat  maslahat 

tizimini yaratish imkonini beradi. 

  Auditorlik 

faoliyatini 

kompyuterlashtirish 

tizimini 

quyidagi 

komponentlardan tashkil topgan bo’ladi: 

 -  audit  jarayonini  aks  ettiruvchi  iqtisodiy  matematik,  iqtisodiy-tashkiliy  va 

axborot modellaridan; 

- modellarni  amalga  oshiruvchi  texnik,  programma,  axborot  va  boshqa 

vositalardan. 

---

 

56