Ibob. O‘zbek va yapon tillarida hisob so‘zlar

Dona son 

Dona son narsa  buyumni donalab sanaladigan miqdorini bildiradi. Dona son 

miqdor songa -ta qo‘shimchasini qo‘shish orqali yasaladi. Yoki dona, nafar, bosh, 

tup so‘zlarini keltirish orqali hosil qilinadi. Masalan: beshta qush,  uch dona non, 

o‘n nafar odam, yuz bosh qo‘y va hokozo.  

Dona sonlar ko‘p hollarda hisob so‘zlar bilan ham qo‘llanadi. Bunday holda -

ta qo‘shimchasi o‘rnida hisob so‘z keladi. Quyidagilar nutqda hisob so‘z vazifasini 

bajarishi mumkin: dona, nafar, bosh, tup, nusxa, juft, bet, pud, metr, so‘m,  kilo, 

daqiqa, soniya, gektar, bog‘ va hokazo.  

Yapon tilida ushbu xususiyat mavjud 

emas, va ulaming dona son uchun alohida sanoq sistemsi mavjud bo‘lib ular 

quyidagicha:  ひとつ（hitotsu)  -  bitta,ふたつ（futatsu)-  ikkita,みつ（mitsu)- 

uchta, よつ (yotsu) - to‘rtta,いつつ(itsutsu) – beshta, むつ（mutsu) - oltita ,  な

の つ -yetita,  や つ つ -sakkista va hokozo.  Ushbu sanoq sestemasi mevalar 

qandolat mahsulotlari: yashiklar, qutilarga nisbatan qo‘llaniladi. O‘zbek tilida dona 

songa to‘g‘ri keladi yoki bitta ikkita deb tarjima qilinadi. Savol berishda いくつで

すか  deb savol beriladi. Va o‘zbek tilida nechta deb tarjima qilinadi. Yapon tilida 

esa bir qator predmet va obyektga ta’aluqli bo‘lgan  sanoq so‘z yasovchi 

qo‘shimchalar quyidagilardan iborat.  ( ま い ， ほ ん ， さ つ ， い え ん ） va 

hokazolardir. まい  - yupqa narsalar uchun sanoq sondir. Masalan: ko‘ylak, varaq 

va hokazo.  ま ん   -  tuzulishi  jihatidan uzunchoq bo‘lgan narsalarga nisbatan 

sanashda qo‘llaniladi. Masalan: Qalam, ruchka, zontik, stakan va hokozolar. さ

つ

 

-  kitob va boshqa narsalarga  nisbatan ishlatiladi. えん -  pul  chaqaga nisbatan 

qo‘llaniladi. U yaponiyaning milliy valyutasi hisoblanadi.  つ -  narsa  buyumlarga 

nisbatna ushbu sanoq sistemasi ishlatiladi. Masalan: meva, shirinliklar, kabilardir. 

1.みせでケーキをみっつかいます。(misede keiki o mitsu kaimasu)  -

Magazindan uchta shirinlik sotib olaman.   2ボールがいくつかいましたか.  - 

(boruga ikutsu kaimashtaka) - Nechta koptok sotib olding?  

O‘zbek tilida bir 

sanoq sistemasi ikkinchi predmetni ham bemalol sanay oladi ammo yapon tilida 

---

19 

esa bunday xususiyat yo‘q bo‘lib har bir predmet uchun alohida sanoq sistemasi 

mavjud. Ushbu sanoq sestemasidan tashqari ko‘plab predmetlar uchun dona son 

sanoq sistemasi mavjud bo‘lib ular quyidagicha: Agar kishilarni sanash lozim 

bo'lsa, xitoy tilidagi o' zlashgan  so'zlarga  “

に

ん ” dan tashqari  “  め

い ”  sanoq  so'z  yasovchi  qo'shimcha qo'shiladi. Katta hayvonlar uchun “とつ” 

sanoq  qo'shimchasi, harbiy kemalar uchun “ せ き ” sanoq  qo'shimchasi: san'at 

asarlari, eksponatlar  uchun  “てん ” sanoq qo' shimchasi, artileriya, qurol-aslaha 

uchun“も ん ” sanoq qo'shimchasi;  “なんかい”necha  marta? maxsus so'roq so'zi, 

ko'p qavatli binolaning qavatlari uchunesa “なんがい ’’ nechanchi qavat? maxsus 

so'roq so'zi qo'llaniladi. 

1 

Kishilar uchun 

Sanoq 

ひとり 

ふたり 

さんにん 

四人 

bir kishi 

ikki kishi 

uch kishi 

to rt kishi 

2 

Mushuk, it, baliq, 

mayda hayvonlar 

いっぴき 

にひき 

さんびき 

四ひき 

Bitta 

Ikkta 

Uchta 

to‘rtta 

3 

Uy, bino, 

inshootlar 

いっけん 

にけん 

さんけん 

よんけん 

bitta bino 

ikkita bino 

uchta bino 

to‘rtta bino 

4 

Tuxum, mandarin, 

olma va hk. 

いっこ 

にこ 

さんこ 

よんこ 

bitta ... 

Ikkita 

Uchta 

to‘rtta 

5 

Texnika va boshqa 

Katta predmetlar 

いちだい 

にだい 

さんだい 

よんだい 

Bitta,.. 

ikkita.. 

ucnta.. 

to‘rtta" 

6 

Choyli, qahvali, 

aroqlar u.n 

いっぱい 

にぱい 

さんばい 

よんはい 

Bir payola 

ikki payola  ucn payola 

to

，

rt 

l  

7 

Juft narsalar uchun 

Oyoq kiyim, 

paypoq 

いっそく 

につそく 

さんぞく 

よんそく 

Bitta 

Ikkita 

Uchta 

to‘rtta 

8 

Kitob, daftar, pul, 

jurnal,

 

kupyuralar 

いっさつ 

にさつ 

さんさつ 

よんさつ 

bitta.. 

ikkita.. 

uchta... 

to‘rtta.. 

9 

Qaytarilish, 

takrorlash 

 

いっかい 

にかい 

さんかい 

よんかい 

Dir martta 

ikki martta 

ucn martta 

to‘rt ... 

10 

Harbiy kemalar 

いっせ き  にせき 

さんぜき 

よんせき 

---

20 

uchun 

bitta.. 

ikkita.. 

uchta.. 

to，rtta.. 

11 

Silindirik narsalami 

hisoblash uchun 

一本 

ニ 本 

三本 

四本 

 

 

 

 

12 

Kichik narsalarni 

hisoblash

 s

uchun 

ひとつ 

ふたつ 

みっつ 

よっつ 

 

 

 

 

13 

Qush va musicha 

kabilarni hisobi 

 

いちわ 

にわ 

さんば 

よんわ 

 

 

 

 

14 

Kichik predmetlar 

uchun 

 

一個 

ニ個 

三 個 

四個