I. ЎҚув материаллар 1 фандан лекциялар курси

Таянч иборалар: эркин иқтисодий ҳудуд, божхона иттифоқи, тўлиқ иқтисодий иттифоқ, қонунчиликнинг унификацияланиши, Европа Иттифоқи, Маастрихт шартномаси, Ягона Европа Акти, НАФТА, “Меркосур”, ИҲТ.
10-мавзуга қисқача хулоса:
ХХ асрнинг 50-йилларидан сўнг хўжалик хаётининг байналминаллашуви замонавий жаҳон хўжалиги ривожланишининг етакчи анъаналаридан бирига айланди. Жаҳон хўжалигини глобал байналминаллашувининг асосий тенденцияларидан бири – маълум бир давлат ёки бир неча давлатлар гуруҳининг таъсир зонасини вужудга келишидир. Бу давлатлар ёки давлатлар гуруҳи жаҳон хўжалиги алоқалари таъсирида ўзига хос минтақалар ҳосил қилиб, бошқа давлатларни ўз атрофида бирлаштирувчи интеграцион марказларга (ЕИ, НАФТА, АТЭС, МЕРКОСУР, Шанхай гуруҳи ва бошқалар) айланиб бормоқда. Халқаро иқтисодий интеграция жаҳон мамлакатлари ўртасида ишлаб чиқариш ва капиталнинг байналминаллашувига имкон беради. Жаҳон иқтисодиётида иқтисодий интеграцияни қуйидаги схемали ўзаро боқлиқ бўлган занжирлар шаклида тасвирлаш мумкин: ишлаб чиқариш кучларининг ривожланиши – халқаро меҳнат тақсимоти – ишлаб чиқариш ва капиталнинг байналминаллашуви – иқтисодий интеграция. Халқаро иқтисодий интеграцияга иккита асосий омил (илмий-техника инқилоби ва трансмиллий компанияларни фаолияти) катта таъсир кўрсатади.

Назорат учун саволлар:

1. 
   Иқтисодий интеграциянинг мазмуни ва моҳиятини тушунтириб беринг.
   
2. 
   Халқаро иқтисодий интеграциянинг қандай босқичлари характерлаб беринг?
   
3. 
   Эркин савдо ҳудудларини тавсифлаб беринг.
   
4. 
   Интеграцион жараёнлар миллий давлатлар иқтисодиётини ривожланишига қандай таъсир кўрсатишини характерлаб беринг.
   
5. 
   ЕИ қачон ва қайси давлатлар томонидан ташкил этилди.
   
6. 
   Жаҳондаги интеграцион бирлашмалар ҳақида сиз нима биласиз?
   
7. 
   НАФТАни тузилишидан асосий мақсад нима ва унга қайси давлатлар аъзо?
   

11-МАВЗУ. ЖАҲОН ИҚТИСОДИЁТИНИ ТАРТИБГА СОЛИШДА ХАЛҚАРО ТАШКИЛОТЛАРНИНГ РОЛИ