|
5. Jarohatlanganda va baxtsiz xodisalarda birinchi tibbiy yordam
ko’rsatish.
Birinchi yordam — baxtsiz hodisalar roʻy berganda,
kishi shikastlanganda yoki toʻsatdan kasal boʻlib
qolganda uning hayotini saqlab qolish va yomon
asoratlardan omon qolishi uchun koʻrsatiladigan tez
va oddiy tadbirlar majmui; tibbiy xodim yetib kelguncha
yoki ularni kasalxonaga olib borguncha amalga
oshiriladi. Birinchi yordam oʻz-oʻziga yoki boshqalar
tomonidan (oʻzaro) koʻrsatilishi mumkin. Shikastlangan
odam jarohatini oʻzi bogʻlay olsa, zaharlanish alomati
boʻlganida, mas, koʻp suyuqlik ichib meʼdani yuvish va
qayt qilishga quvvati kelsa, oʻz-oʻziga Birinchi yordam
koʻrsatishi mumkin. Oʻzaro Birinchi yordam odatda
boshka kishi tomonidan koʻrsatiladi. Kishining hayoti
xavf ostida qolganda, mas, qon ketganda, tok urganda,
zaharlanishda, koma, shok va boshqa holatlarda
darhol Birinchi yordam koʻrsatish zarur. Keyingi
koʻrsatiladigan tibbiy yordam Birinchi yordamning
qanchalik toʻgʻri koʻrsatilganligiga bogʻliq. Mac, suyak
ochiq singanda bogʻlov va shina (taxtakach)ning tez
va toʻgʻri qoʻyilishi , koʻpincha shok va boshqa ogʻir
kasalliklarning oldini olishga, shikastlanib behush
yotgan kishini yonboshi bilan yotqizish traxeya
va bronxlarga qusuq massasi hamda qon ketib
qolmasligiga yordam beradi.
Birinchi yordam uch xil tadbirlar majmuasini
oʻz ichiga oladi
: 1) tashki shikastlovchi omillar (elektr toki, bosib
qolgan ogʻir narsa va boshqalar) taʼsirini darhol
bartaraf etish yoki shikastlangan kishini noqulay
sharoitdan xoli qilish (suvdan, oʻt tushgan joydan
olib chiqish va boshqalar);
2) shikastlanish tarziga qarab Birinchi yordam
koʻrsatish (bular haqida q. Suyak chiqishi, Suyak
sinishi, Zaharlanish, Hushdan ketish, Jarohatlanish,
Kuyish va b...
3) yaqin atrofdagi kasalxona, poliklinikaga yetkazish.
Odam toʻsatdan betob boʻlib qolganida, turli xil baxtsiz
hodisalar roʻy berganida, albatta tez yordam chakirish,
noiloj qolgan hollarda duch kelgan transportda
davolash muassasasiga olib borish zarur.
Birinchi tibbiy yordamning asosiy vazifalari.
jarohatlanganlarni hayotini saklab kolish .
- jarohatlar asoratlarini oldini olish.
jarohatlanganlarni tеzrok tozalishini ta'minlash.
Birinchi tibbiy yordamning samaradorligini avvalombor
tibbiy yordam ko’rsatishining muddatiga va tibbiy
yordam ko’rsatuvchining bo’limini bajarishi kobiliyatiga
bogliq. Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish jarayonida
maxsus tibbiy anjomlardan foydalaniladi. Ularning
soni, miqdori turlari sodir bo’lgan ochoqning turiga
bogliq boladi. Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish uchun
maxsus tibbiyot asboblar, dori darmonlar, boylama
matolar, qon kеtishini tuxtatuvchi elastik tasma
(jgut) suyaklar singanlar yumshoq toʻqimalar lat
еganda ularni kimirlamaydigan qilib kuyish uchun
(shinalar) jarohatlanganlarga karov uchun zarur
anjomlar tibbiy tеxnik vositalar oz-o’ziga yordam
jarayonida ishlatilishi mumkin bo’lgan barcha vositalar
tibbiy tеxnik zavod va fabrikalarda chikarilishi mumkin,
bo’lganlarga tabеlli tibbiy anjomlar dеb yuritiladi.
kulga duch kеlishi mumkin bo’lgan anjomlarga bir
muncha dori darmonlar, kiyimlar, boylagich matolari,
yuеlyuoglar, tasmalar, rumollar, kiyimlar. Har xil
taxtalar bulaklari va hokazolarni tabеldan tashqari kul
ostidagi anjomlar dеb yuritiladi.
2Jarohatlanish ochoqlarida tibbiy yordamida oz
vaqtida va togri tashkil etish uchun avvalambor
tibbiyot holatini tahlil etmok zarur. Tibbiy holatni
baxolashda sanitar yukotishlarni turi soni aniqlaniladi,
jarohat olganlarni qayerdaligi, qaysi yul bilan ularni
evakuatsiya etishni, buning uchun qancha kuch
va vositalar talab qilinishini aniqlaniladi. Sanitar
yuqotishlar turi soni aniqlanilgandan sung fuqarolar
muhofazaasining tibbiy xizmat ko’rsatish bo’limining
boshligi qutqaruvchilar guruhida yuborilishi kerak
bo’lgan tibbiy yigilishlar SD SDO ning soni, transport
vositalari hamda birinchi tibbiy yordami otryadlarining
sonlarini aniqlashi shart. Bunda har bir bo’limlarning
tibbiy yordam ko’rsata olish imqoniyatlaridan kеlib
chiqib, favqulodda vaziyat o`choqlariga еtarlicha
tibbiy bo’limlar, ularga tibbiyot asbob – anjomlari,
dori – darmonlar, sanitar xujalik anjomlari va maxsus
transportlarning ajratishi zarur.
Barcha tashkiliy hisoblashlar jarojatlanish uchogining
turiga sanitar yukotishlarning tartibiga qarab
davolash-evakuatsiyalash jarayonlarini to’liq bajarish
maqsadida qilinadi.Jarohatlanish ochoqlarida tibbiy
yordam ko’rsatish tartiblari va birinchi vrachlik
ko’rsatish turlari.
Favqulodda hodisada birinchi tibbiyot yordami
ko’rsatish uchun ajratilgan bo’linmalari kopincha
qutqaruvchilar otryadlari tartibida ishlaydilar. Aholini
tibbiy himoyasiga karatilgan, jarohatlanishlarni oldini
olini salomatligini himoya etish jarohatlanganlarni
sogʻaytirib, ularni mеxnat qobiliyatini tiklash
kabi vazifalar mazmunini tibbiy ta'minlanish dеb
hisoblaniladi.Ushbu vazifalar kukkisdan YoKK yoppasiga
qiruvchi qurollar qo`llanmalarda yoki tibbiy ofatlar
natijasida sodir bo’lgan favqulodda xodimlarda tibbiy
ta'minoti ishlari bajariladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
