I. Tashkiliy qism a salomlashish, b davomat, c yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash. II. O’tgan mavzuni mustahkamlash

XVII—XVIII asrlarda Markaziy Osiyo xonliklari

Ko’kaldosh — butun amirlik hududida do’stona yoki dushmanlik munosabatida bo’luvchilar haqida ma’lumotni to’plagan.

Mushrif — amaldorlar xonga in’om etgan buyumlarni hamda harbiy anjomlarni ro’yxatga olgan. Soliq tushumlarini yozib borgan.

MirShab — tungi shahar soqchilari boshligM vazifasini bajargan.

Dodxoh — fuqarolarning arz va shikoyatlarini tinglovchi va hal etuvchi amaldor bo’lgan.

Inoq — vazifasi amir farmoyishlarini beklardan boshqa tabaqaga yetkazishdan iborat bo’lgan.

Otaliq — „Ota o’miga ota“ amirning ishonchi, e’tiborini qozongan kishi.

Miroxur — amir otxonasining boshligM bo’lgan.

Dasturxonchi — amir huzurida uyushtiriladigan ziyofatlar uchun mas’ul amaldor.

Kltobdor — amir kutubxonasi boshlig’i.

To’qsoba — harbiy qism sarkardasi.

Parvonachi — biror-bir shaxs biror lavozimga tayinlanganida yorliqni o’sha shaxsga yetkazuvchi amaldor.

Sadr — vaqf mulklarini boshqaruvchi.

Shayxulislom — musulmon jamoasi boshligM; qozilik ishlarida hamda kundalik hayotda qonunlarga rioya etilishini ta’minlovchi, hukmdorning eng yaqin kishisi. Bu lavozim avloddan avlodga meros bo’lib ham o’tgan.

Poytaxt qozisi (qozikalon) — davlatning oliy qozisi (sudyasi), amir aralashmaydigan barcha qozilik ishlariga rahbarlik qiluvchi oliy davlat lavozimi. Qozikalon „shariatpanoh“ deb ham atalardi. Qozikalon huzurida aMam va 12 muftiydan iborat devon tuzilgan edi. Uning vazifasi jinoiy ishlarni sinchiklab ko’rishdan iborat bo’lgan.

Muftiy — qozikalon murakkab deb hisoblagan turli diniy-huquqiy masalalar bo’yicha shariatga asoslanib, fatvo chiqaruvchi shaxs.

Muhtasib — musulmonlar tarafidan shariat qonunlarining bajarilishini kuzatuvchi amaldor.

Xullas, amirlikdagi yuqori davlat lavozimlari o’sha davrdagi boshqaruv tizimiga to’la mos bo’lib, amirning yakka hukmronligini ta’minlar edi.

XIX asr boshlarida Buxoro amirligi aholisi 2 mltl.kishini tashkil etgan.

Buxoro amirligida eng katta davlat lavozimi — qo’shbegi (bosh vazir) bo'lgan.