I ―Шуртангазкимѐ мажмуаси ҳақида умумий маълумот

III. АТРОФ МУҲИТНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ..........................................51 
III.1. Атроф муҳитни муҳофаза қилиш тўғрисида умумий маълумот.................51
 
III.2. Атмосфера ҳавосини захарли газлардан ҳимоя қилиш..............................52 
III.3. Атмосфера ҳавосига тарқаладиган зарарли моддалар таъсири таҳлили....53 
III.4. Ишлаб чиқариш жараѐни ва чиқариатроф мухитга зарарли
таъсирини чегараловчи талаблар.............................................................................54 
I.V ТЕХНИКА ХАВФСИЗЛИГИ ВА МЕХНАТНИ МУХОФАЗА 
ҚИЛИШ 
I.V.1. Ўзбекистон Республикаси асосий меҳнат қонунлари................................55
 
I.V.2.Технологик жараѐнни хавфсиз олиб боришнинг умумий талаблари..........55 
I.V.3.Технологик жараѐнни зарарлилик, портлаш ва ѐнғин хавфсизлиги нуқтаи 
назаридан тавсифи....................................................................................................59
ХУЛОСА..............................................................................................................64 
ФОЙДАЛАНИЛГАН 
АДАБИЁТЛАР.....................................................................................................65 
 
 
 
 

---

8 
КИРИШ. 
Республикамиз 
презденти 
И.А.Каримов ўзининг 
китобларида 
таъкидлаб ўтилганидек, Ўзбекистон ўз ер ости бойликлари билан хақли 
равишда фахрланади – бу ерда машҳур Менделиев даврий системасининг 
деярли барча элементлари топилган. Ҳозирда ғоят муҳим статегик маньбалар 
нефть ва газ конденсати, табиий газ бўйича 155 та истиқболли кон излаб 
топилган. Ҳозирга қадар 2,7 мингдан зиѐд турли фойдали қазилма конлари ва 
маъдан намоѐн бўлган истиқболли жойлар аниқланган. 
Мустақиллигимизнинг биринчи йилларидаѐқ принзендтимизнинг 
кўрсатмалари билан нефть ва газ саноати республикада етакчи саноатлардан 
бири сифатида ривожланди. 1992-йилнинг декабрида нефть ва газни қайта 
ишлаш ва шунга алоқадор соҳалар ислоҳ қилиниб, ягона ишлаб чиқариш 
мажмуига бирлаштирилди. Аниқроғи ҳом ашѐни қазиб олишдан токи тайѐр 
маҳсулот ҳолига келтиргунча бўлган жараѐн ―Ўзбекнефтгаз‖ миллий холдинг 
компониясига бириктирилди.
Юртбошимиз ташаббуси билан 2001 йилда энг илғор ускуналар ва 
технологиялар билан жиҳозланган Шўртан газ кимѐ мажмуаси ишга 
туширилди. Ушбу энг йирик корхонани ХХI асрнинг бошланишида ишга 
туширилиши билан Ўзбекистонда замонавий тармоқ-газ кимѐси саноати 
яратилди. Шўртан газ кимѐ мажмуасида йилига 4 милиард куб метр табиий 
газ қайта ишланиб, унда 125 минг тоннадан зиѐд полиэтилен гранулалари 
ҳамда суюлтирилган газ, газ конденсати, донадор олтингугурт каби 
маҳсулотлар олинмоқда. Мамлакатимизда газ кимѐси тармоғининг 
яратилиши, биринчидан, табиий газни чуқурроқ қайта ишлашга туртки 
бўлган бўлса, иккинчидан, туташ тармоқларнинг пайдо бўлишига сабабчи 
бўлади. Масалан, юқори, ўрта ва паст босимда ишлаб чиқарилган полиэтилен 
асосида кўплаб турли буюмлар (плѐнкалар, катта ўлчамли буюмларнинг 
қўймалари турли диаметрга эга бўлган полиэтилен қувурлари, қувурларни 
бирлаштирувчи деталлар ва ҳокозолар) ни ишлаб чиқариш имконияти 
яратилди.
Ўзбекистонда нефть-газ саноати ривожланишининг замонавий босқичи 
ривожланишининг замонавий босқичида хом ашѐни нафақат экспортга 
чиқариш билан чегараланиб колмасдан, нефть-газни мамлакатимиз ичида 
чуқур қайта ишлашга, юқори қўшимча қийматга эга бўлган маҳсулотни, 
четдан келтириладиган ва руспубликамиз иқтисодиѐти учун муҳим аҳамиятга 
эга бўлган маҳсулотларни мамлакатимизда ишлаб чиқаришни таъминлаш, 
мақсадга мувофиқ ҳисобланади.