I s ı. Tarmoq tashkil etishda qo`llaniladigan qurilmalar

Rootage
– Java tilida yozilgan web server.
THTTPD
– oddiy, kichik hajmdagi, tez va xavfsiz web server.

---

Hub
Uyda Internet tarmog`iga ilanish yoki sinf xonalarida lokal tarmoq qurish uchun maxsus
qurilmalar zarur bo`ladi.
Hub, switch va router kompyuter, planshet, smartfon, noutbuk kabi Bir necha
qurilmalarni global tarmoqqa ulash uchun 
ёки
kompyuterlararo tarmoq yaratish uchun
mo`ljallangan qurilmalardir. Ulardan foydalanib xavfsiz tarmoqni yaratish mumkin.
Hub yoki konts
е
ntrator – tarmoqda kompyut
е
rlarning o`zaro axborot almashuvini
ta`minlovchi maxsus qurilma. Ularni taqsimlovchi deb ham atashadi.
Hub keng tarqalgan tushuncha bo‘lib, faqat kompyuter industriyasidagina ishlatilmaydi.
Ingliz tilidan bu so‘zni tarjima qilganimizda “faoliyat markazi” kabi ma’noni beradi. Odatda bu
so‘zdan tarmoqning biror tuguni tushunami. Enegetikada hub deganda marshrut ikkiga
ajraladigan va tarqaladigan aniq bir joy tushuniladi. Shuningdek internet – provayderlarida,
mashina qurilishida, xizmat turi bir biriga yaqin bo‘lmagan sohalarda ham bu so‘z ishlatiladi.
Bulardan eng ko‘p va faol ishlatiladigan soha kompyuterlar bilan bog‘liq. Ularning
kasbiy tili bilan aytganda tarmoq konsentratoridir. Bir rangli tarmoq yaratishga imkon beradi.
Uning yordamida katta bo‘lmagan tarmoqni qurishi, xar bir kompyuter tarmoqdagi
qurilmalardan, bosh serverdan teng xuquqda foydalanishiga imkon bo‘ladi. Kabellar orqali
hubga ulanadigan qurilmalar kompyuterning imkoniyatlariga qarab chegaralanadi.
Lokal tarmoqlarda hub yordamida tarmoq qurishning bir qator afzalliklari bilan birga
kamchilik tomonlari ham mavjud: birinchidan, katta kompaniya va ishlab chiqarish
korxonalarida masofaning uzoqligi uchun katta xajmdagi kabeldan foydalanishga to`gri keladi.
Bu o`z navbatida ancha mablag` talab etishi bilan birga noqulayliklar tug`diradi. Ikkinchidan: har
bir kompyuterdan ko`p xajmli o`ziga keraksiz bo`lgan ma’lumotlar o`tadi. Doimiy bunday
ma’lumotlarning ko`pligidan ishlash tezligi past bo`ladi. Uchinchidan: bitta bunday hub
yordamida tarmoqda xatto minimal darajadagi ximoya tashkil etish qiyin.
Kompyuter texnologiyalarida tarmoq konsentratorlaridan tashqari USB hublar ham
qo`llaniladi. Ulardan bir kompyuterda bitta portga bir necha USB qurilmalarini ulashda
foydalaniladi.
Yulduz shaklida qurilgan tarmoqlarda u markaziy punkt bo`ladi. Hub kompyuterlar bilan
har bir portidan chiqqan kabel orqali ulanadi, natijada yulduzga o`xshash tuzilma hosil bo`ladi

---

Hozirgi kunda 4, 8, 12, 16, 16, 24, 48 tagacha kompyut
е
rlarni ulash portlari bo`lgan
hublar ishlab chiqarilmoqda. Ularda ma’lumot almashish t
е
zligi s
е
kundiga 10/100 yoki
10/100/1000 M
е
gabitgacha bo`lishi mumkin.
Hub bu takrorlovchi xisoblanadi. Unga ulangan barcha narsalar takrorlanadi. Bitta IP
manzil beriladi va barchasi bir biriga bog`liq bo`ladi. Masalan bir necha kompyuterlarni hub
qurilmasi yordamida bog`laymiz. O`ninchi kompyuterdan beshinchi kompyuterga ma’lumot
uzatilganda u tarmoqdagi barcha kompyuterlardan o`tadi. Bu xuddi parallel ishlaydigan
telefonlarga o`xshaydi. Uzatilgan ma’lumotlardan foydalanish huquqi siz kabi boshqa
kompterlarda xam mavjud bo`ladi. Shuning xisobidan yuklanish va taqsimlanish xam oshadi.
Hub yordamida tarmoqda kompyuterlarning ma’lumot almashinishi unchalik samarali
xisoblanmaydi. Katta miqdordagi keraksiz ma’lumotlar tarmoq bo`yicha uzatiladi. Kompyuter
o`ziga uzatilmagan ma’lumotlar paketini ham qabul qilishi kerak bo`ladi. Qancha ko`p
kompyuter ulangan bo`lsa, foydalanish tezligi shuncha past bo`ladi. Shuning uchun xozirgi
vaqtda hublarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish kamayib bormoqda.
Kompyuter o‘rniga hubga qo‘shimcha hub ulash mumkin, bu esa tarmoq imkoniyatlarini
kengaytirishga yordam beradi. Ethernet <> uchun 5-24 portli hublar mavjud.

---

Ular 10 yoki 100 Mbps uzatish tezligiga ega bo‘lishi mumkin. Yana Dual-Speed-Hubs (10 yoki
100 Mbps) olinishi mumkin, ular kommutator ko‘rinishida ulanib, ikki hublardan iborat bo‘ladi.
Hublar ma’lumotlarni bitta stansiyadan b
о
shq
а
larg
а
uzatishi mumkin, ya’ni, hamma unga
ulangan stansiyalar polosalar enini bo‘lishi kerak