|
Botanika bog’i ekspozistiyalari va ko’chatxonalarini to’ldirish va boyitish
Shimoliy Amerika dendroflorasi
Juniperus virginiana, Liriodendron
tulipifera, Acer saccharinum, Staphylea trifolia, C. aprica, C. flava, Rhus glabra
o’simliklar turlari bilan to’ldirildi.
Sharqiy
Osiyo
dendroflorasi
Hibiscus
syriacus,
Metasequoia
giptostroboides, Euonymus bungeana, Chimonanthus praecox, Ginkgo biloba
o’simliklar turlari bilan to’ldirildi.
Evropa-Qrim-Kavkaz dendroflorasi
Pyrus communis, P. caucasica, P.
elaeagrifolia, Prunus divaricata, P. padus, P. spinosa
o’simliklar turlari bilan
to’ldirildi.
O’rta Osiyo dendroflorasi
Fraxinus potomopila, Fraxinus divaricata, Aser
compestre, Aser negundo, Aser regelii, Lonicera L. ruthenicum, Rosa
beggeriana
o’simliklar turlari bilan to’ldirildi.
Uzoq Sharq dendroflorasi
Aralia mandschurica, Ulmus pumila, Ulmus
parvifolia, Armeniaca mandshurica, Lonicera maackii
o’simliklar turlari bilan
to’ldirildi.
Bargli o’simliklarning onalik kollekstiyasi
Lonicera caucasica Pall.,
Prunus tomentosa, Magnolia
turkumining «
Milky Wey
»,
Magnolia stellata
«
Picgard
» navlari,
Quercus alba, Vitex agnus-castus, Quercus moerocorpa,
Armeniaca manshurica, Juglans manshurica, Armeniaca sibirica, Pyrus
communis, Aralia manshurica
o’simliklar turlari va navlari bilan to’ldirildi.
Igna bargli o’simliklar kollekstiyasi -
Pinus koralensis, Pinus peuce,
Juniperus sabina varegata, Thuja occidentalis pendula, Microbiota decuesa,
Larix laricina, Thuja occidentalis malonyon, Thuja occidentalis yellov ribbon,
133
Larix olgensis. Henry vorkare, Larix olgensis mayr
va boshqa o’simliklar turlari
bilan boyitildi.
Ko’p yillik manzarali o’t o’simliklar kollekstiyasi
Companula grosseki
Scabisa atropurppurea, Anthemus triumfetti, Campanula latifolia, Mavrandiya
scandens, Lactuca virosa, Anthumus tenctoria, Campanula alliariifolia, Sedum
rubens, Penstemon pinifolis, Prinulla laciniata
va boshqa o’simliklar turlari
bilan boyitildi.
Dorivor o’simliklar kollekstiyasi -
Ungernia victoris (Qizil kitobga
kiritilgan), Sanguisorba alba, Echinacea purpurea, Cynora scolomus, Ajuga
repens, Cassia tora, Astragalus eximius Bunge., Polygonatum multiflorum,
Silene inflate,
Alcea rosea, Crocus alatavicus, C. korolkovii,
relikt -
Ginkgo
biloba
o’simliklari bilan to’ldirildi (jadval 2.9.1).
Jadval 2.9.1 - Botanika bog’i ekspozistiyalari va ko’chatxonalarini
to’ldirish va boyitish
1. Botanika bog’ining barcha ekspozistiyalari va pitomniklarida rejali ekilgan
daraxt, buta, chalabuta, liana va o’t o’simliklarni saqlab qolish maqsadida
agressiv, rejasiz o’sayotgan o’simliklardan tozalandi, o’z vaqtida muntazam
agrotexnik tadbirlar o’tkazildi.
2. Turlar tarkibi maxalliy floradan ilmiy safarlar davomida terib kelingan va chet
el Botanika bog’laridan “indeks” orqali olingan urug’lar bilan boyitildi. Ochiq
urug’li o’simliklar kollekstiyasi 25 turga, bargli o’simliklar kollekstiyasi 19
turga, ko’p yillik manzarali o’t o’simliklar kollekstiyasi 45 turga, dorivor
o’simliklar kollekstiyasi 15 turga, oronjereyadagi tropik va suptropik
o’simliklar 31 turga, dendropark 23 turga, issiqxona majmuasi 76 turga
boyitildi.
3. Igna bargli o’simliklar bo’limining yangi ko’chatxonasi va turli xil manzarali
o’simliklarning ko’chatxonalari tashkil etildi: lola daraxti - 0,10 ga; magnoliya
0,05 ga; duragay gibiskusning xar xil navlari 0,20; metasekvoya 0,10; virgin
archasi 1 ga; biota 0,05 ga; qarag’ay 0,05 ga; kashtan 0,05 ga: eman 0,05 ga;
majnuntol 0,01 ga; biryuchina 0,01 ga; pirokanta 0,05 ga.
4. Botanika bog’ida mavsumiy mikologik kuzatishlarga ko’ra, kasallangan buta
va daraxtlardan 120 ga yaqin gerbariy na’munalari olindi. Olingan gerbariy
na’munalarini mikologik tahlil qilish natijasida 3 ta bo’lim, 9 ta sinf, 12 ta
tartib, 19 ta oila, 32 ta turkumga mansub 59 ta fitopatogen zamburug’ turlari
aniqlandi. Zamburug’lar ichida
Erysiphales
,
Uredinales, Aphyllophorales
134
tartibiga mansub zamburug’ turlari ko’p uchradi. Ushbu zamburug’larning
keltirib chiqaradigan kasalliklariga qarshi kurash choralari ishlab chiqildi.
5. Botanika bog’i xududida O’simlik dunyosi zararkundalari va kasalliklari
monitoringini olib borish bo’yicha O’zR FA O’simlik va hayvonot olami
genofondi instituti va Qishloq va suv xo’jaligi vazirligining O’simliklarni
ximoya kilish markazi mutaxassislari bilan birgalikda “O’simlik dunyosi
zararkunandalari va kasalliklarini monitoring qilish” yuzasidan chora tadbirlar
ishlab chiqildi.
6. Olib borilgan ilmiy izlanishlar asosida Botanika bog’i ekspozistiya-laridagi
o’simliklarga agrotexnik tadbirlar qo’llash va uning irrigastiya tizimini tartibga
solish bo’yicha metodik qo’llanma ishlab chiqildi. Unga ko’ra xar bir
ekspozistiyada o’z tabiiy sharoitidan kelib chiqqan xolda aloxida tadbirlar
keltirilgan.
135
136
Do'stlaringiz bilan baham: |
