I. О‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi о‘rni

5-mavzu. Xо‘jalik yurituvchi subyektlarning ishlab chiqarish chiqimlari va foydasi.
XYUSlarning xarajatlari: mohiyati, tarkibi, klassifikatsiyalanishi va samaradorligini 
baholash. Ishlab chiqarish chiqimlarining guruhlanishi. XYUS faoliyatining shart-sharoitlari va 
yо‘nalishlariga bog‘liq ravishda xarajatlarning guruhlanishi. Ishlab chiqarish va realizatsiya bilan 
bog‘liq bо‘lgan xarajatlarning klassifikatsiyalanishi. Ma’lum belgilar asosida amalga 
oshiriladigan xarajatlarning klassifikatsiyasi. Ishlab chiqarish hajmiga nisbatan xarajatlarning 
guruhlarga klassifikatsiya qilinishi. Iqtisodiy elementlariga kо‘ra xarajatlarni guruhlarga ajratish 
va ularning tarkibi. Kalkulyatsiya moddalari bо‘yicha xarajatlarning bо‘linishi. Tо‘g‘ri 
(bevosita) xarajatlar va egri (bilvosita) xarajatlarning о‘ziga xos bо‘lgan xususiyatlari.
Foyda, uni shakllantirish va undan foydalanish. XYUSning barcha moliyaviy resurslari. 
Investitsion faoliyatdan XYUSga kelib tushadigan resurslar. Foydaning mazmun-mohiyati. Asos 
foyda. Balans foyda. Sof foyda yoki sof daromad. Yalpi foyda, sotuvdan olingan foyda, soliqqa 
tortilgunga qadar bо‘lgan foyda, sof foydani aniqlash. Foydaning taqsimlanish tartibi.
Rentabellik kо‘rsatkichi va uning aniqlanishi. Moliyaviy tahlil jarayonida tez-tez 
foydalaniladigan rentabellik kо‘rsatkichlari. Sotuv (sotish) rentabelligi. О‘z(lik) kapitalining 

---

rentabelligi. Aylanma aktivlarning rentabelligi. Aylanmadan tashqaridagi aktivlarning 
rentabelligi. Investitsiyalarning rentabelligi koeffitsiyenti.