I. N. Ismanov, J. X. Kambarov, M. M. Turdaliyeva korxonalarda inqirozga qarshi boshqaruvni tashkil etish


Moliyaviy hisobot shakllari va ulardan tahlilda axborot manbaalari sifatida foydalanish



Download 0,72 Mb.
bet46/161
Sana31.12.2021
Hajmi0,72 Mb.
#248658
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   161
Bog'liq
inqiroz

3.2.Moliyaviy hisobot shakllari va ulardan tahlilda axborot manbaalari sifatida foydalanish

Inqirozga qarshi boshqaruvning samaradorligi korxonaning inqiroz oldi vaziyati va iniqroz davridagi moliyaviy holatini to‘g‘ri tahlil qilish va inqiroz sabablarini aniqlashga bog‘liq. Bunda moliyaviy hisobot shakllaridan tahlining axborot manbaasi sifatida keng foydalaniladi.

Inqirozga uchragan yoki inqiroz havfi mavjud bo‘lgan korxonalarda moliyaviy xo‘jalik faoliyatiga to‘g‘ri tashxis qo‘yish va u bo‘yicha malakali xulosa chiqarish tahlilda foydalaniladigan axborot manbaalari bilan a’minlanganlik darajasiga bog‘liq. Korxona faoliyatini qanchalik darajada chuqur va atroflicha tahlil qiinsa, moliyaviy va iqtisodiy holat haqidagi xulosalar shunchalik aniq bo‘ladi. Tahlil jarayonini axborot manballari bilan ta’minlashda beshta shakldagi moliyaviy hisobot shakllaridan foydalaniladi.Ularga quyidagilar kiradi:


  • 1-sonli shakl. Buxgalteriya balansi.

  • 2-sonli shakl. Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot.

  • 3-sonli shakl. Asosiy vositalar harakati to‘g‘risigi hisobot.

  • 4-sonli shakl. Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot.

  • 5-sonli shakl. Xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobot.

Korxonaning 1-sonli shakli Buxgalteriya balansi hisoblanib, u korxona aktivlari va ularning tashkil topish manbaalarini ma’lum davrdagi holatini aks ettiradi. Balans so‘zi lotincha bis-ikki marta, lanx-tarozi pallasi degan ma’noni anglatadi. Demak, balans suzi tarozini ikki pallasi ya’ni tenglik ma’nosini anglatadi.

Korxona va tashkilotlarning mablag‘lari doimo harakatda bo‘lib, ular xam miqdor, xam qiymat jihatidan o‘zgarib turadi. Korxonaning ixtiyorida bo‘lgan ushbu xo‘jalik mablag‘lari va ularning manbaalari buxgalteriya xisobining obyekti sifati xisoblanib, ularning harakati buxgalteriya schyotlarida xisobga olib boriladi. Ammo korxonani boshqarish uchun mablag‘lar va ularni tashkil topish manbaalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni schyotlardan olish ancha qiyinchilik tug‘diradi. Shuning uchun schyotlardagi mablag‘larni va ularning manbaalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ma’lum sanaga umumlashtirish kerak. Buning uchun buxgalteriya balansidan foydalaniladi.

Adabiyotlarda keltirilishicha, buxgalteriya balansi sxematik tarzda tuzilgan ikki tomonlama jadval bo‘lib, chap va o‘ng tomonlarga bo‘lingan ikki qismdan iborat. Mos ravishda ular aktiv va passiv tomon deb yuritiladi. Aktiv tomonida xo‘jalik mablag‘larining joylashuvi va passiv tomonida xo‘jalik mablag‘larining manbaalari jlylashgan bo‘ladi. Uning mazmuni aktiv va passiv tomonning doimo teng bo‘lishini anglatadi. Chunki, korxona hisobida mavjud bo‘lgan har qanday mablag‘ yoki boshqa aktivlar o‘zining aniq kelib chiqish manbaiga ega bo‘lishi lozim. Aks holda, hisob siyosati buzilib ketadi. Bu jihatdan Buxgalteriya balansi korxonaning jami mol-mulki va mablag‘lari tartibotini olib boradi. Balansning qisqacha ko‘rinishi quyidagi jadvalda o‘z aksini topgan (2.1-jadval).

Keltirilgan jadvalga ko‘ra, buxgalteriya balansiga quyidagicha ta’rifni berish mumkin: buxgalteriya balansi – bu korxona xo‘jalik mablag‘lari tarkibini, joylanishini, manbaalarini va ishlatilishini hisobot davrining ma’lum bir kuniga pul ifodalarida ko‘rsatib beruvchi ikki yoqlama jadvaldir. bundan ko‘rinadiki, balans momentli hisobot shakli bo‘lib xo‘jalik operatsiyalari natijasida korxona aktiv va passividagi o‘zgarishlarning yagona davrdagi holatini ko‘rsatib beradi.




Download 0,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   161




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish