I. N. Ismanov, J. X. Kambarov, M. M. Turdaliyeva korxonalarda inqirozga qarshi boshqaruvni tashkil etish

1 .5 - rasm. Inqirozlarning turkumlanishi
Rasmdan ko‘rinadiki, inqirozga qarshi boshqaruvning samarali tashkil etilishi inqirozlarning sabablari, tavsifi va oqibatlariga bog‘liqdir. Inqiroz sabab natijasida shakllanadi. So‘ng uning xarakteri (tavsifi) ya’ni turi vujudga keladi hamda sabab va tavsif o‘zaro inqirozning oqibatini tashkil etadi.

Rasmda inqirozning sabablari umumiy tartibda berilgan, ular: obyektiv, subyektiv; ichki, tashqi; tasodifiy, qonuniy; notabiiy va tabiiy kabilardir. Natijada inqirozlar xarakteriga qarab: engil, og‘ir; qisqa muddatli, uzoq mudatli; mahalliy, umumiy; yashirin, ochiq bo‘lishi mumkin. Inqiroz oqibatini esa og‘ir yoki engil bo‘lishi undan oldingi ikki omilga bog‘liq. Muallif inqirozni shu tariqa tushuntirib, inqiroz namoyon bo‘lishining har qanday shakli uning oqibatini engil yoki og‘ir bo‘lishiga ishora qilgan. Darhaqiqat, inqirozni o‘rganishning maqsadi ham u bilan kurashishni engillashtirish maqsadida amalga oshiriladi. CHizmada inqirozning turlari ham keltirilgan bo‘lib ular bilvosita sabab, tavsif va oqibat natijasida namoyon bo‘lishi aytilgan. Dastlab inqirozning tabiiy, jamoaviy va ekologik turlari ko‘rsatilgan. Jamoaviy iqirozlarga ijtimoiy tus berib uni: tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, psixologik va texnologik guruhchalarga bo‘lingan. Rasmda inqirozga makro va (yoki) mikro darajada emas, balki umumiy tomondan yondoshilgan.