I. N. Dilis Qaysi mashhur olim biozararlanishga quyidagicha ta’rif beradi: biozararlanish organizmlar hayot faoliyati tufayli yuzaga kelgan materialiar xususiyatlaridagi o‘rinsiz o‘zgarishlardir

1.«Biozarai'lanishlar» tushunchasi inglizcha «...»so‘ziga to‘g‘ri keladi.

Biodeterioration

Boirecretion

Biologdeletion

Biocomunication

2. Qaysi rus olimi biozararlanish tushunchasini kengaytirib biozararlanish deganda organizmlar faoliyati tufayli materialiar xususiyatlarida sodir bo'ladigan kerakli va keraksiz o‘zgarishlarni atashni taklif etgan.

G.I.Karavayko

Van der Kerk

M.l.Byalovich

I.N.Dilis

3.Qaysi mashhur olim biozararlanishga quyidagicha ta’rif beradi: biozararlanish - organizmlar hayot faoliyati tufayli yuzaga kelgan materialiar xususiyatlaridagi o‘rinsiz o‘zgarishlardir.

Van der Kerk

M.l.Byalovich

I.N.Dilis

G.I.Karavayko

4.Ekologïk-antropogen-texnologik omillarning o'zaro ta ’siri asosida biosferani inson faoliyati natijasida kelib chiqqan mahsulot bilan to ‘Idirishi (ifloslanishi)bilan bog‘liq biotsenotik, landshaft-zonal va keng m a ’noda biosferik hodisa—bu ... dir.

biozararlanish

Biozararlovchi

Biozararlanuvchi

Bioifloslanish

5 Ular makon va zamonda turli bosqichlarni, tezlanuvchi va sekinlanuvchi vaqt kosmalarni, orqaga ketishlar singari o‘z ichiga murakkab jarayonlarni oladi. Bu murakkab jarayon ...... deb ataladi

biozararlanuvchi

Biozararlovchi

Biomexanizmi

Bioto'ldiruvchi

6.Biozararlanish vaziyatini vujudga keltiruvchi eng muhim komponentlarbu.....dir

tirik organizmlar

O'simliklar

Hayvonlay

Mikroorganizmlar

7..... deb material, buyum, inshoot, tabiiy homashyolarga hujum qiluvchi va ulaming xossalarini inson uchun nomaqbul qiluvchi organizmlarga atiladi.

Biozararlanishlarning manbai

Yemirilsh manbai

Chiritish manbai

Parchalanish manbai

8.Material, buyum, inshoot, tabiiy homashyolarga hujum qiluvchi va ulaming xossalarini inson uchun nomaqbul qiluvchi organizmlarga... deyiladi.

Biozararlanish agentlari yoki zararlantiruvchi organizmlar

Biozararlanish agentlari

Zararlantiruvchi organizmlar

Zararlash a'zolari

9.Inshootlar, buyumlar, materialiar, mahsulotlar organizmlar bilan zararlanganda foydali xususiyatlarini yo‘qotadilar. Ularni ...... deyiladi.

biozararlanishobyektlari yoki biozararlanadigan obyektlar

biozararlanish obyektlari

biozararlanadigan obyektlar

biozararlanadigan narsalar

10.Mikroorganizmlar ta’sirida yog‘ochlar zararlanishi ... asrda boshlangan bo‘lsa, qog‘oz, kitob va hujjatlar zararlanishi ... asrning boshlarida, sanoatda qô‘llaniladigan materiallarning zamburug'lar bilan zararlanishi ... asrning o‘rtalarida tadqiq qilina boshlandi.

XIX;XX;XX asr

XIX;XIX;XX asr

XIX;XIX;XIX asr

XX;XX;XX asr

11..... materiallarni (yog‘och, oqsilli elimlar, karbonvodorodlat ) karbon va energiya manbai sifatida qo'llaydi va yaroqsiz holga keltiradi.

Zamburug'lar

Viruslar

Bakterialar

Lishayniklar

12. ....ning hujayralari prokariotik tipga mansub bo‘lib, ularning shakllangan yadrosi yo‘q, yadro DNK si sitoplazmadan ajralmagan, membrana tuzilmalari tutashmagan, hujayrada ikkilamchi bo‘shliqlar mavjud emas. Ribosomalari 70S tipiga mansub.

Bakteriyalar

Lishayniklar

Amyobalar

Tufilkalar

13. Energiya manbai sifatida yorug‘likdan foydalanuvchi bakteriyalar - ..... bakteriyalardeyiladi.

fototroflar

xemotroflar

litotroflar

Organotroflar

14. . Energiya manbai sifatida oksidlanish - tiklanish

reaksiyalaridan foydalanuvchilar foydalanuvchi bakteriyalar - ..... bakteriyalardeyiladi.

xemotroflar

fototroflar

litotroflar

Organotroflar

15. Energetik jarayonda elektronlar donori sifatida anorganik

moddalarni qo‘llovchi organizmlar … deyiladi.

Litotroflar

xemotroflar

fototroflar

Organotroflar

16. . Energetik jarayonda elektronlar donori sifatida organik

moddalarni qo‘llovchi organizmlar … deyiladi.

Organotroflar

Litotroflar

xemotroflar

fototroflar

17. Karbon elementi manbaiga

bo‘lgan munosabatiga qarab, barcha tirik organizmlar singari, bakteriyalar

ham ….ga bo‘linadi

avtotrof va geterotroflar

fototroflar va xemotroflar

Litotroflar va Organotroflar

avtotroflar va xemotroflar

18. … tana tuzilmalarini

qurishda yagona karbon manbai sifatida karbonat angidridni ishlatadi.

Avtotroflar

Litotroflar

xemotroflar

fototroflar

19. … tana tuzilmalarini

qurishda tayyor organik moddalarni ishlatadi.

Geterotroflar

Avtotroflar

Litotroflar

Xemotroflar

20. Hozirgacha bayon etilgan zamburug‘ turlarining

umumiy soni qancha tadan ko‘proq.

250 000

290 000

350 000

550 000

21. Bakteriyalardan farqli o ‘Iaroq zamburug‘lar qanday organizm-

lardir.

Eukariot

Prokariot

Hujayrasi yadrosiz

Hujayra qobig’isiz

22. Zamburug’larning eng faol biokimyoviy jarayonlar qaysi qismlarida kuzatiladi.

gifaning uchki qismlarida

rizoitlarida

tollomlarida

sporalarida

23. Ko‘pchilik zamburug‘lar hujayralari qanday qobiq bilan qoplangan.

dag‘al qobiq

silliq qobiq

g’ovak qobiq

shilimshiq qobiq

24. Zamburug’larda goldji apparatining hosilalaridan biri membrana bilan o ‘ralgan

pufakchalar - qanday ataladi.

Lizosomalar

Metoxodryalar

Ribosomalar

Yadrolar

25. Zamburuglar qanday yo‘llar bilan ko‘payadi.

3xil; vegetativ, jinssiz va jinsiy

2xil; vegetativ va jinsiy

2xil; jinssiz va jinsiy

4xil; vegetativ, jinssiz,2ga bo’linib va jinsiy

26. Bunda biror maxsus organ ishtirok etmaydi -

mitseliyning har qanday bir bo‘lagi o ‘sib, yangi mitseliy hosil qila oladi.

Kulturalarni sun’iy ozuqa muhitida saqlashda vegetativ ko‘paytirish

usuli qo‘llaniladi. Bu-…

Vegetativ ko‘payish

Jinssiz ko‘payish

Jinsiy ko‘payish

Bo’linib ko’payish

27. Keratofag hasharotlar qanday hashoratlar?

Hammasi to’g’ri

Sochxo‘rlar

Patxo’rlar

Terixo’rlar

28. Terixo‘r qo’ng‘izlar (Dermestidae-Coleoptera)ning MDH

mintaqalarida zarar keltiruvchi ro ‘yxatiga qancha turdagi terixo‘rlar

kiritilgan?

42

52

32

65

29. Keratofag - kuyalarning (Tineidae, Tineinae) MDH hududlarida

zararkunanda sifatida qancha turdagi kuyalar ro ‘yxatga olingan.

30

33

53

75

30. Parmalovchi qo‘ng‘izlarning MDH hududlarida qurilishlarni, mebel,

muzey eksponatlari va boshqa y og‘och-taxta buyumlarni zararlovchi

parmalovchilarning nechaga ga yaqin turlari ma’lum .

20

22

32

59

31. Hozirgi davrda termitlarning qancha ga yaqin turlari ma’lum?

2800

2300

2540

990

32. .... - o ‘sishi uchun yuqori harorat mavjudiigi shart bo'lgan zamburug‘lardir

Termofillar

Psixrofillar

Mezofillar

Kserofillar

33. Quyosh spektri nurlaridan mikroorganizmlarga eng xavflisi bu .... nurlardir.

Ultra binafsha

Infra qizil

Ko'rinadigan

Hammasi to'g'ri

34. Zamburug'larning qanday xususiyati - bir tur ichida morfologik, fiziologik, ekologik va boshqa jihatlardan farq qiluvchi shtammlar mavjudligini ko'rsatadi.

Geterogenligi

Monogenligi

Avtotrofligi

Geterotrofligi

35. M D H davlatlari ipakchiligiga necha turdagi terixo‘rlar zarar etkazadi.

8

12

9

13

36. Termitlar oilasining asosiy massasini qanday temitlar tashkil qiladi.

Ishchi va lichinka

Ishchi

Lichinka

Erkak

37. ... lar - hasharotlar kemiruvchi og‘iz organlarining morfo￾logik jihatdan eng plastik va eng funksional kuchlangan elementlaridir.

Mandibulalar

Jag'lar

Bosh kapsulalar

Hammasi to'g'ri

38. Respublikamizda keng qo'llaniladigan zamburug'larga dastlabki toksik ta’siri bo'lgan .... , yog‘och shpallar va simyog‘ochlarga ularni zamburug' zararlanishidan saqlash uchun shimdiriladi.

kreozot

Kreouglerod

Nitroazot

Averon

39. Namangan elektr tarmoqlari korxonasida 1994-yilda oq laylaklarning uya qo'yishlari tufayli necha marotaba qisqa tutashuvlar sodir etilgan?

92

100

231

50

40. 1995-yil 25-mayda Namangan viloyatining Pop tumani hududigagi «Obi hayot» stansiyasidagi qanday qushlar tomonidan etkaziigan moddiy zarar bir necha o ‘n ming so‘mni tashkil etdi?

Oq laylaklar

Chug'urchuqlar

Go'ng qarg'alar

Ola qarg'alar

41. 0 ‘zbekiston va qo‘shni mamlakatlarda sug‘orish shoxobchalariga qanday kemiruvchilar zarar beradilar.?

plastinka tishli kalamush va qumsichqonlar

qumsichqonlar

plastinka tishli kalamush

Ko'rsichqonlar

42. ... - bu qattiq substraída yoki muhitda yashovchi jonivorlar va o ‘simliklarning yig‘indisidir.

Bioqoplamalar

Biotsidlar

Lishayniklar

Marjonlar

43 Bioqoplovchilar necha guruhga bo'linadi?

Asosiy va ikkilamchi

Asosiy va qo'shimcha

Mahalliy va mintaqaviy

Hammasi to'g'ri

44. Mog‘or zamburugiari kulturalaridan nechtadan ko‘p organik kislotalar ajratilgan.

40 ta

400 ta

50 ta

500 ta

45. Nitrifikatorlar ammiakni ... gacha oksidlaydi.

nitratlar

Azotlar

Sulfitlar

Oltingugrtlar

46. .... Tirik organizmlarga bir qancha kationlar, birinchi navbatda og‘ir metallarning kationlari toksik ta’sir ko‘rsatadi.

Anorganik biotsidlar.

Organik biotsidlar

Gibrit biotsidlar

Hammasi to'g'ri

47. Metallar, metall tuzilmalar va buyumlar biozararlanishini ... yoki metalllarning mikrobiologik korroziyasi, deb ataladi.

Biokorroziya

Konstruksiya

Biodezruksiya

Korroziya

48. Tonnelni kesson usulida teshib tayyorlash zaboyga bosimi necha atm cha bo‘lgan siqilgan liavo berish bilan bog‘liq.

3 atm

30 atm

6 atm

8 atm

49. Sellyuloza-qog‘oz zavodlarida yog‘och parchalaridan 70-80°C haroratda qog‘oz massasi tayyorlashning ilk bosqichlaridayoq qanday bakteriyalar tez rivojlanadi va texnologik jarayon buzilishiga olib keladi?

Termofil

Psixrofil

Kreofil

Kserofil

50.Yangi chiqarib olingan terining ichki (teri osti-yog‘) tomoni steril bo‘ladi. Jun tomonida esa har 1 sm² da qacha gacha mikroorganizmlar bo‘lishi mumkin.

5 tadan 500 mln

100 tadan 600 mln

5 tadan 700 mln

15 tadan 500 mln

51.Omborda saqlanayotgan teri va mo‘yna xom-ashyosini hasharotlardan (kuya, terixo‘r qo‘ng‘izlar) himoya qilish uchun insektisidlardan qaysilari qo‘llaniladi.

neopinamin, gardona, iodfenfos va foksim (aeroantimol preparati)

gardona

neopinamin

foksim (aeroantimol preparati)

52. Biozararlanishdan kimyoviy hiraoya vositalari biologik ta’siriga ko‘ra necha turga bo'linadi?

6

7

3

9

53. Texnik ko‘rsatmalari va ishlatilishiga ko‘ra biosidlar quyidagi nechta zararlanadigan materiallar guruhlariga tasniflanadi?

6

8

11

2

54. Biotsidlarning kimyoviy tarkibiga binoan tasnifida ular quyidagi nechta guruhlarga bo‘linadi?

7

6

5

2

55. Biotsidlar muhitga quyidagi nechta usullar vositasida kiritiladi?

3

2

4

6

56. Qishloq xo‘jalik ekinlari va nometall materiallarni zamburug'lardan himoyalovchi kimyoviy moddalar qanday ataladi ?

fungisidlar

Bakteriosidlar

Pistitsidlar

Hammasi to'g'ri

57. Sobiq ittifoqning FA qoshida nechanchi -yili biozararlanish bo‘yicha umumittifoq muvofiqlashtirish kengashi tuzilgan edi.

1967

1968

1969

1970

58. ....vositalarning biozararlanishdan himoya qilishdagi asosiy faoliyati - kemalar korpuslari, gidrotexnik inshootlar va suv muhitida ekspluatatsiya qilinadigan boshqa uskuna va jihozlarning ostki qismlari suvda yashovchi organizmlar - mollyuskalar, qisqichbaqasimonlar, suv o‘tlari va hokazolar bilan bioqoplanishdan himoya qilish.

Mollyuskotsidlar

Insektitsidlar

Avitsidlar

Hammasi to'g'ri

59. ..... - texnik xom-ashyo va mahsulotlarga shikast yetkazadigan hasharotlarni yo‘qotish uchun ishlab chiqariladigan kimyoviy birikmalardir.

Insektitsidlar

Mollyuskotsidlar

Avitsidlar

Hammasi to'g'ri

60. Hasharotlar organizmiga kirish xarakteriga ko‘ra insektisidlar nechta kenja guruhlarga bo‘linadi?

3

4

5

6

61. .... asosan yog‘och va taxta materiallari, teri va charm xom-ashyolari va ulardan tayyorlanadigan mahsulotlar, jun to‘qimachilik mahsulotlari, arxiv hujjatlari va muzey eksponatlarini termitlar, yog‘och qurtlari, terixo‘r qo‘ng‘izlar va kuyalardan himoyaiash uchun ishlatiladi.

Insektitsidlar

Mollyuskotsidlar

Avitsidlar

Hammasi to'g'ri

62. Katta zarar keltiruvchi qushlarni qirib tashlash uchun qo‘llaniladigan vositalar.

Avisidlar

Insektitsidlar

Hammasi to'g'ri

Aviarepellentlar

63. Qushlarni muayyan obyektlar yoki territoriyalardan qo‘rqitib-qochirish vositalariga )

Aviarepellentlar

Avisidlar

Insektitsidlar

Hammasi to'g'ri

64. .... - kemiruvchilar bilan kurashda qo‘llaniladigan biosidlar guruhidir.

Rodentitsidlar

Aviarepellentlar

Avisidlar

Insektitsidlar

65. Qachon tashkil etilgan mutaxassis-ekspertlar guruhi kelajak strategiyasida birinchi darajali vazifalarni belgiladi.

1963

1964

1965

1966

66. Ekspertlar tayyorlagan materiallar keyingi barcha tashkiliy harakatlarning asosi bo‘lib, birinchi navbatda biozararlanish bo‘yicha birinchi xalqaro simpoziumi (BXS) ni, nechanchi -yili Angliyada o‘tkazishga asos soldi.

1968

1969

1970

1971

67. Biozararlanish bo‘yicha ikkinchi Xalqaro Simpoziumi (II XBS) nechanchi -yili Niderlandiyada o‘tkazilgan?

1971

1972

1973

1974

68. Biozararlanish bo‘yicha uchinchi Xalqaro Simpoziumi (IIl XBS)1975-yili qayerda o'tkazilgan

AQSh

Niderlandiya

Angliya

Rossiyada

69. Biozararlanish bo‘yicha nechanch Xalqaro Simpoziumi (? XBS) 1978-yili G‘arbiy Berlinda o‘tkazilgan?

To'rtinchi

Beshinchi

Oltinchi

Yettinch

70. Biozararlanish bo‘yicha beshinchi Xalqaro Simpoziumi (V XBS) 1981-yili qayerda o'tkazilgan

Angliya

AQSh

Niderlandiya

Rossiya

71. Biozararlanish bo‘yicha nechanch Xalqaro Simpoziumi (? XBS) 1984-yili AQShda o‘tkazilgan?

Oltinchi

Yettinchi

Sakkizinchi

To'qqizinchi

72. Biozararlanish bo‘yicha Xalqaro Simpoziumi (XBS) muntazam necha yilda bir marta' o‘tkazib kelinmoqda?

3

4

5

6

73. Butun jahon hamda mamlakatimiz biozararlanish muammolarni inobatga olgan holda, O'bekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining nechanchi yildagi 27-son qaroriga asosan «Biozararlanish asoslari» darsligi yaratildi.

2012-yil 2- fevral

2013-yil 2- fevral

2014-yil 2- mart

2015-yil 2- fevral

74. Darslik ilk bor tuzilganligi tufayli namuna sifatida kimninig «Biopovrejdeniya» hamda «Biozararlanish» o‘quv qo‘llannialaridan foydalanildi.

V.D.Ilichev va boshqalarning

G.I.Karavayko

Van der Kerk

M.l.Byalovich

Hammasi to'g'ri

75. MateriallardaPrototipning mavjudligi - ....

himoya vositalarini izlashdagi yo‘ldir

Nisbiy vositalarini izlashdagi yo‘ldir

Hayrihohlik izlashdagi yo‘ldir

Jinsiy vositalarini izlashdagi yo‘ldir

76. ... - biozararlash agenti.

Organizm

O'simlik

Hayvon

Zamburug'

77. biozararlash obyektlarga-...

Hammasi to'g'ri

material, buyum

moslama, inshoot

inshoot, buyum

78.

Q