I Multifaktorial kasalliklar

Yurak ishemik kasalligi (YuIK) 
YuIK koranar tomirlarda patologik jaraen bilan boglik miakardni kon bilan ta’minlanishini 
kamayishi yeki tuxtashi okibatida yuzaga keladi.
YuIK asosiy kismi uzida multifaktorial patologiyani namoen kiladi. Kasallikni 
shakllanishida genetik va tashki muxit omilini uzaro ta’sir jaraeni xarakterlidir. YuIK kasalligi 
bevosita sabablari: 1. koranar tomirlarni spazmi, 2. koranar tomirlarni aterosklerozi.asosiy 
patofiziologik mexanizmi miakardni kislorodga extieji va koranar kon okimini orasida 
nomutonosiblik bo‘lishidir.
YuIK kasalligini genetik determinlangan xavf omillariga kuyidagilar kiradi: 
-Probandni jinsi: aellarda klinik belgilar 10-15 yil kechrok rivojlanadi, bu garmonal tafavut 
va koranar arteriyalarni kollateral tomirlarini tuzulishida morfologik xususiyatlariga boglik. 
- tana tuzulishini tipi: ateroskleroz bilan boglik yurak kon tomir kasalliklari kuprok 
giperstenik tipdagi kishilarda kuzatiladi.
– shaxs xususiyalari: «A» tipidagi shaxslarda (energichniy, tezkor tipda ish kiluvchilar, 
maksadga intiluvchilar, emotsional odamlar, stress omillarga buruluvchilar) da YuIK «V» tipidagi 
shaxslarga nisbatan 2 marotaba kup kuzatiladi.
- koranar tomirlarni uziga xos tuzulishi 
- konda xolestirin miklorini ortib ketishi, past yeki juda past zichlikdagi lipoproteidlar 
(LPNP i LPONP); mikdorini konda yukori bo‘lishi, yukori zichlikdagi lipoproteidlarni(LPVP) 
konsentratsiyasini past bo‘lishi 
- LPNP retseptorlarni kata bulmagan aktivligi 
- koni ivuvchi tizimini buzulishi (kon zardobida fibrinogenni oritib ketishi, fibrinolitik 
aktivlikni irsiy yetishmasligi)

---

- arterial gipertenziya;
- kandli diabet.
Lipid almashuvi buzulishi bilan boglik giperlipidemiya fenokopiyasi kuyidagi omillar 
ta’siri bilan tushuntiriladi.
- chekish (YuIK kasalligidan ulish xolati chekuvchilarda chekmaydiganlarga nisbatan 2-5 
marotaba kup kuzatiladi.
- gipodinamiya (YuIK kasalligidan ulish xavfi jismoniy kam xarakat odamlarda 3 
marotaba yukori) 
- balansirlanmagan ovkatlanish; minerallar kam bulgan (Ca, Mg, litiy, sink) suv istemol 
kilishi. 
- salbiy psixoemotsional omillarni ta’siri;
- kontraseptiv steroidlarni kabul kilish