I маъруза машғулотлари

I. МАЪРУЗА МАШҒУЛОТЛАРИ

1. 
   МОДУЛ.
   

1-Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, мазмуни ва жамиятдаги роли. Фалсафий тафаккур тараққиёти босқичлари: Шарқ фалсафаси. Фалсафий тафаккур тараққиёти босқичлари: Ғарб фалсафаси.


Режа:

1. 
   Фалсафанинг предмети, муаммолар доираси ва вазифалари. Дунёқараш тушунчаси.
   
2. 
   Қадимги Шарқ ва Марказий Осиё халқларининг фалсафий қарашлари.
   
3. 
   Минтақамизда Ўрта асрлар ва кейинги даврларда фалсафий фикрлар тараққиёти.
   
4. 
   Антик дунё ва Ўрта асрлар Ғарб фалсафаси. Янги ва энг янги даврдаги фалсафий таълимотлар.
   

1. 
   Фалсафанинг предмети, муаммолар доираси ва вазифалари. Дунёқараш тушунчаси
   

Агар фалсафа сўзининг келиб чиқига эътибор берсак, унинг юнон тилидаги таржимаси «доноликни севаман» маъносини англатади. Қадимги юнон тилидан фанга кириб келган “Философия”нинг айнан сўзма-сўз маъноси “phileo-севаман + sophia-донолик; яъни доноликка муҳаббат” демакдир.
Фалсафанинг асосий масалаларига олам ва одам муносабатлари, дунёнинг мавжудлиги, борлиқ муаммоси, оламдаги ўзаро алоқадорлик ва тараққий этиш, дунёнинг асоси, негизи масаласи, инсон муаммоси, ҳаёт ва ўлим, дунёни билиш, инсоният ҳаётидаги адолат ва ҳақиқат, яхшилик ва ёмонлик, уруш ва тинчлик, умрнинг мазмуни, каби ва табиат ва жамият тараққиётининг асосий тамойиллари билан боғлиқ кўпдан-кўп масалалар киради.
Турли фалсафий йўналишларни ҳар хил асослар: етакчи фалсафий муаммолар (ибтидо муаммоси, дунёни билиш муаммоси ва бошқалар)га муносабат, усул, мавзу асоси, классик мерос ва башқаларга муносабат бўйича гуруҳлаштириш мумкин.
Монизм (юнонча – “моnos” сўзи якка маъносини англатади) оламнинг асоси битта деб таълим берадиган фалсафий таълимот. Дуализм (лотинча “dua” сўзи икки маъносини англатади) оламнинг асоси иккита, яъни модда ва руҳдан иборат деб қаровчи таълимот. Плюрализм (лотинча “plural” сўзи кўплик маъносини англатади) оламнинг асоси ҳилма-хил деб таълим берувчи таълимот. Материализм (лотинча “мaterialis” сўзи моддий деган маънони англатади) оламнинг асосида моддий нарсалар ётишини эътироф этувчи таълимот. Идеализм (юнонча “idea” сўзи ғоя, руҳ маъноларини англатади) моддийликни инкор қилиб оламнинг асосида ғоя ва руҳ ётади деб таъкидловчи фалсафий таълимот.
Дунёни билиш масаласини ҳал қилишда ҳам фалсафада бир қанча оқимлар юзага келган: