I ma’ruza: Kompyuter kommunikasiyalari: kommunikasion kanal va aloqa prosessori

Shlyuzlar ko`priklarning o`zi, lеkin ular zarurat paydo bo`lganda, ma'lumotlarni bir turdan ikkinchi tarmoq uchun tushunarli boshqa turga aylantiradi.

Intеrnеt bo`ylab ma'lumotlar uzatilganda ular uzoq masofaga jo`natilishi mumkin. Bunda esa ma'lumotlarni tashuvchi signallar so`na boshlaydi. Rеpitеrlar signallar so`nib qolmasligi uchun ma'lum masofadan kеyin ularni kuchaytiradilar.

Tarmoq adapteri bilan tarmoq dasturiy taminotining aloqasini tarmoq adapterlarining drayverlari amalga oshiradilar. Drayver sharofati bilan aynan kompyuter adapter qurilmasining hech qanday xususiyatlarni bilmasligi mumkin (kо’rsatgichlarni, manzilini va u bilan axborot almashish kodlarini). Drayver har qanday klassdagi adapter platasi bilan dasturiy ta‘minoti muloqotini bir turli qilishga xizmat qiladi (uni fiksatsiyalaydi). Tarmok adapterlarini ishlab chiqaruvchilar ularga kо’shib tarmoq drayverlarini xam birga beradi. Tarmoq drayverlari tarmoq dasturlariga xar turdagi ishlab chiqaruvchining platasi va hatto turli mahalliy tarmoqlar platasi bilan ham bir xil ishlashga imkon beradi (Yethernet, Arsnet,Token-Ring). Agarda gap OSI standart modeli haqida borsa, unda drayverlar odatda yuqori bosqich ostining vazifasini bajaradilar. Masalan, adapterning bufer xotirasida uzatiladigan peketlarni drayverlar hosil qiladilar, tarmoq orqali kelgan paketlarni bu xotiradan о’qiydilar, axborot uzatishga buyruq beradilar va kompyuterga paketni qabul qilingani haqida xabar beradilar.

IV. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   M.M. Musayev, A. A. Qahhorov, M.M. Karimov ‘Kompyuter tarmoqlarini yig‘sh’ T– 2006.
   
   1. 
      S. G‘aniyev, A. A. G‘aniyev ‘EHM va tarmoqlari’ T. 2008.
      
2. 
   A.A. Abduqodirov, A.G‘. Hayitov, R.R. Shodiyev ‘Axborot texnologiyalari’ T-2003.
   
3. 
   B. L. Broydo ‘Ofis texnikasi’ - Toshkent ‘Mehnat’ -2001y.
   
4. 
   Ahmedov A.,Taylaqov N. Informatika. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlar uchun darslik. — T.: O‘zbekiston, 2002.
   
5. 
   ‘Informatika va hisoblash texnikasi asoslari’ T.X.Holmatov, N.I.Tayloqov. “O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashryoti 2001 y.
   
6. 
   ‘Informatika va axborot texnologiyalar’ A.Sattorov. Тoshkent “O‘qituvchi” –2002.
   
7. 
   “Kompyuter bilan muloqotni o‘rganamiz” Sh.Narimov, M.Najmiddinov. Toshkent “Moliya” – 2002 y.
   
8. 
   ”Informatika fanidan amaliy mashqlar to‘plami” A.Mahmudov Farg‘ona 2003 y.
   

Internet manbalari

www.Student.uz

www.Ziyonet.uz

www.Ref.uz

www.Arxiv.uz

www.Uzvip.uz

2