Ы маамммтттттngy s,,,,,,,,,,,C, xf

Kompyuter leksikografiyasi va avtomatik tarjiima sistemalari.

Qachonki gap e’lektron lug’atlar, korpus lingvistikasi va umuman kompyuter leksikografiyasi xaqida borar e’kan, biz o’zbek va xorijiy tillar uchun avtomatik tarjima sistemalari, avtomatik morfologiya tizimlari va taxrirlovchi dasturlar xaqida to’xtalib o’tmay o’tmay ilojimiz yo’q. Chunonchi bu borada mamlakatimizda bir qancha ishlar qilingan. Imonimiz komil – xozirda ham bu yonalishda ko’pchilik yangi proyektlar mavjud.

Bu yo’nalishda qilingan birinchi qadamlardan biri – bizning fikrimizcha Leksikon matn taxririy dasturining o’zbek tili uchun nusxasi bo’lsa kerak. Ma’lumki maykrosoft kompaniyasining windows operativ sistemasida ish yurituvchi MS Word matn taxriri keng tarqalgunga qadar e’ng oddiy va e’ng ko’p tarqalgan matn taxrirlash dasturlaridan biri Lexikon nomi bilan mashxur dastur e’di. Aynan ana shu dasturning o’zbek tili uchun versiyasi – o’z davrida kichik bir revolutsiyon qadam e’di. Chunki bu dastur nafaqat o’zbek literalarini kompyuterga kirgizish imkonini beribgina qolmay, balki imlo va gramatik jihxatdan so’z va matnlarni taxrir qilish imkonini berar e’di.

Keyinchalik deyarli barcha MS Word matn taxrirlash dasturidan foydalana boshladi. Bugungi kunda ushbu dastur o’zbek tilini kirill va lotin alifbolari asosida ta’minlaydi. Biroq biz xech zamon bu dasturning o’zbek tilini imlo va grammatik jixatdan taxrir qilib beruvchi nusxasini uchratmaganmiz.

Aslida bu yo’nalishda bugun O’zbekistonda Toshkentdagi bir kompyuter dasturlari ishlab chiqarish kompaniyasi tomonidan o’zbek va rus tillari uchun e’lektron lug’at, imlo va grammatik taxrir imkoniyatlari dasturlarini ishlab chiqardi. Afsuski ushbu maqola mualiflari ushbu dasturni amalda sinab, ushbu morfologik dasturning (morphology engine) qanchalik mukammalligi xaqida aniq baxolash imkoniyatimiz yo’q. Ammo shu bilan birgalikda ushbu dasturning mavjudligining o’zi boshqa tillar uchun lug’atlar tuzishda, undan foydalanish imkonini berib, ancha katta ko’mak beradi degan umiddamiz.
Savollar :

1.