I LL в 0 ‘ L i м milliy iqtisodiyot (makroiqtisodiyot)ning amal qilish V a rivojlanish qonuniyatlari

---

I ll В 0 ‘ L I М
MILLIY IQTISODIYOT (MAKROIQTISODIYOT)NING
AMAL QILISh V A RIVOJLANISh QONUNIYATLARI
X IV
BOB. MILLIY IQTISODIYOT VA UNING
MAKROIQTISODIY 0 ‘LChAMLARI. YALPI MILLIY
MAHSULOT VA UNING HARAKAT ShAKLLARI
Mazkur bobdan boshlab iqtisodiy munosabatlar makroiqtisodiy 
darajada tahlil qilinadi. Dastlab milliy iqtisodiyot va uning 
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlariga tavsif beriladi. Milliy ishlab 
chiqarishning natijasi hisoblangan ijtimoiy mahsulot, yalpi milliy 
mahsulot, ularning harakat shakllari va tarkibiy qismlarining 
iqtisodiy mazmuni yoritiladi. Milliy hisoblar tizimi hamda uning 
asosiy ko'rsatkichlarini hisoblash usullari bayon etiladi.
l- § . Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning
makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari
Hammaga m a’lumki, o ‘tmishda 
0
‘zbekiston iqtisodiyoti 
sobiq sovet ittifoqi iqtisodiyotining tarkibiy qismi hisoblanib, 
uni mustaqil milliy iqtisodiyot deb bo‘lmas edi. Bizga bir 
yoqlama rivojlangan paxta yakkahokimligiga, xom ashyo 
ishlab chiqarishga va boy mineral xom ashyo resurslaridan 
nazoratsiz, ayovsiz foydalanish asosiga qurilgan, yonilg‘i, 
g‘alla va boshqa ko‘pgina ishlab chiqarish vositalari, iste’mol 
tovarlarining ta ’minlanishi bo‘yicha markazga qaram bo'lgan 
iqtisodiyot meros boMib qolgan edi. Mamlakatimiz Prezidenti 
I.A. Karimov qisqa qilib aytganlaridek, « 0 ‘zbekiston bir
411
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yoqlama iqtisodiyotga — markazga butunlay qaram, izdan 
chiqqan iqtisodiyotga ega bo'lgan
»1
mamlakat edi.
1991 yil sentyabridan buyon o ‘tgan qisqa davr mobaynida 
iqtisodiy 
mustaqillikni 
qo'lga 
kiritib, 
mamlakatimiz 
hududidagi barcha tabiiy, mineral xom ashyo boyliklardan. 
butun iqtisodiy resurslar va qyvvatlardan o'z xalqimiz va uning 
kelajagi manfaatlari yo'Iida foydalanish imkoniyatiga ega 
bo'ldik
. 1
Yangi 
energelika, 
mashinasozlik 
va 
boshqa 
sanoat 
tarmoqlarining vujudga kelishi. ko'plab yirik inshootlar. 
korxonalar, zavod va fabrikalar qurilganligi, yonilg'i va g'alla 
mustaqilligiga 
erishilganligi 
iqtisodiyotdagi 
tarkibiy 
o ‘zgarishlar, 
izchil 
o'sish 
sur’atlari 
milliy 
mustaqil 
iqtisodiyotni mustahkamlash sari harakat natijalaridir.
Shunday 
qilib, 
0 ‘zbekistonda 
bozor 
munosabatlariga 
asoslangan yangi, mustaqil rivojlanayotgan, o‘z xalqi, millati 
manfaatlariga xizmat qiladigan milliy iqtisodiyot shakllanib 
bormoqda.
Milliy iqtisodiyot ko'plab o‘zaro bog'liq iqtisodiy unsurlardan 
iborat bo'lgan murakkab iqtisodiy tizimni namoyon etadi. 
Mazkur 
unsurlar 
o'rtasidagi 
amalda 
tarkib 
topgan 
munosabatlarning 
butun 
majmui 
iqtisodiyotning 
tarkibiy 
tuzilmasini tavsiflab beradi.