3
qiladi. Shuning uchun iloji boricha iste'molchi kirishidagi kuchlanish tavsifida
tepkili o‘zgarishlarni cheklashga harakat qilinadi.
Bunga erishish uchun
to‘g‘rilagichning chiqish qisqichlari bilan yuklanish zanjirining kirish qismi
qisqichlari orasiga filtr vazifasini bajaruvchi qo‘shimcha bo‘g‘in ulash bilan
amalga oshiriladi.
Filtrlarning eng soddasi, bu RC yuklanish qarshiligiga parallel
ulanadigan kondensator bo‘ladi (2 - rasm). Kondensator filtr vazifasini bajarishida
yuklanish qarshiligi RC dan bir necha marta katta bo‘lgan kichik sig‘im
qarshiligini
C
1
ni R
d
ga parallel ulaganimizda, kondensator to‘g‘rilagich
zanjirida ma'lum miqdorda tokning sig‘imli tashkil etuvchisini hosil qiladi.
2 - rasm. Sig‘im filtrli bir fazali bir yarim davrli to‘g‘irlash sxemasi
Bu tok to‘g‘rilagichda va unga parallel ulangan qarshiliklarda qo‘shimcha
kuchlanish pasayishini yuzaga keltiradi va bu o‘z navbatida chiqish kuchlanishi Ud
ning siliqlanishiga olib keladi.
Ko‘pgina hollarda to‘g‘rilangan kuchlanishni silliqlash
maqsadida yuklanish
qarshiligiga ma'lum L induktivlikka ega ketma-ket ulangan reaktiv qarshilikdan
foydalaniladi. Induktivlikning ma'lum qiymatlarida reaktiv qarshilik
L
X
L
da
o‘zgarmas tok kuchlanishining o‘zgaruvchan tashkil etuvchisining ma'lum mos
qismi yo‘qotiladi. Induktivlik mustaqil ravishda yoki sig‘im bilan birgalikda G
ko`rinishdagi filtr tarzda bajarishi mumkin. Iste'molchining talabiga ko‘ra,
filtr
tanlash va uning elementlarini hisoblash uchun quyidagilarni bilish zarur:
a) kuchlanishning tepkili tavsifida ustun keluvchi o‘zgaruvchan
kuchlanishning u yoki bu garmonik tashkil etuvchisining amplitudasi va chastotasi;
b) filtr chiqishidagi tepkilikning talab qilinadigan cheklanish darajasi
(iste'molchining kirish qisqichlaridagi).
Tepkililikning asosiy chastotasi
1
f
, to‘g‘rilangan
kuchlanish tavsifi
o‘zgaruvchan tashkil etuvchisining bir davr ichida qaytarilishi bilan aniqlanadi.
Umuman olganda uning qiymati ta'minot tarmog‘i kuchlanishi chastotasidan
m
marta katta bo‘ladi (
mf
f
1
).
Birinchi garmonik tashkil etuvchisining amplitudasining to‘g‘rilangan
kuchlanishning o‘rtacha qiymati Ud ga nisbati tepkili koeffitsient deb ataladi.
Fazalar soni
m
bo‘lganida to‘g‘rilagich chiqishidagi bu koeffitsient (filtrning
kirishida) quyidagiga teng bo‘ladi:
).
1
,
/(
2
/
2
1
max
11
1
m
U
U
d
d
Iste'molchi ruxsat etadigan tepkili koeffitsient (filtrdan chiqishdagi):
.
/
2
max
11
2
d
U
U
d
R
V
Tp
U
1
С
4
Uning qiymati iste'molchining turiga va ish rejimiga qarab beriladi.
To‘g‘rilagich chiqishidagi tepkili koeffitsientning berilgan iste'molchi uchun
ruxsat etilgan tepkili koeffitsientiga nisbati filtrning silliqlash koeffitsienti deb
ataladi:
.
/
2
1
d
d
s
Do'stlaringiz bilan baham: