I kurs talabalari uchn tibbiyot kimyosi fanidan og’zaki savollar javobi

kataliz deyiladi. Katalizatorlar ishtirokida boradigan jarayon katalitik

jarayon deyiladi. Katalitik reaksiya natijasida katalizator kimyoviy

jihatdan o ‘zgarmay qoladi va uning miqdori doimiyligicha saqlanadi. Gomogen va geterogen kataliz mavjud. Gomogen k a ta lizd a

katalizator va reaksiyaga kirishuvchi moddalar bir xil agrégat holatda

(fazada) bo‘ladi:

2 S 0 3 (g) + 0 2 ( g ) -=>2 S 0 3 (g) (katalizator NO )

Gomogen katalizda katalizator massasining hammasi ishtirok

etadi, shuning uchun kimyoviy reaksiya tezligi uning konsentratsiyasiga

to ‘g‘ri proporsional.

Geterogen yoki kontakt katalizda katalizator odatda qattiq modda

bo‘lib, reaksion aralashma esa suyuq yoki gazsimon holatda boMadi:

4NH3 (g) + 5 0 2 ( g ) => 4 N O (g) + 6H20 (s)(katalizator vanadiy bew oksid)

Geterogen katalizda katalizatorning t a ‘sir etish mexanizmini

adsorbsiya hodisasi asosida tushuntiriladi.

69.Gomogen katalizni ta’sir mexanizmi - gomogen kataliz nazariyasining asosiy mazmuni katalizator bilan maxsulotlarning o’zaro tasirlashib oraliq faol kompleks xosil qilishni tashkil etadi masalan oltingugurt 4 oksidnining oksidlaniw jarayonini olsak. Bunda NO kataliztorligi iwtirokida boradi. NO oksidlaniwi SO2 nisbatan oson o’lib u datslab osidlanib oraliq faol moddani hosil qiladi , ya’ni

NO+O2=>NO2

Keyinchalik azot (IV) oksid SO2ni oksidlab SO3 hosl qiladi 6zi esa yana NO ga aylanadi. Dastlabki NO ning moli oxirida hosil bo’lgan NO moli teng bo’ladi.

NO2+SO2=>SO3+NO