I kirish II. Asosiy qism

Ijodkorlik
Ijodkor shaхs bo’lish uchun, siz o’z akl-idrokingiz va ko’zlaringizni tashki dunyoga nisbatan ochik holda saklashingiz lozim.
Ijodkorlik bu nima?
Ijodkorlik deganda, konstruksiyani ishlash, yangi shakl berish, yasash yoki boshka biror ishni noan’anaviy, ma’lum bo’lgan usullardan fark kiladigan usulda amalga oshirish kobiliyati tushuniladi.
Ehtiyojlarni (muammolarni) ijokorlik bilan kondirish (yechish) va bu yechimlar natijalarini samarali marketingini ta’minlash kobiliyati ko’pincha muvaffakiyatli va omadsiz tadbirkorlik farkini tashkil etadi. Тez o’sayotgan va rivojlanayotgan kompaniyalar oddiy o’rtahol firmalardan, shunday kobiliyati borligi bilan fark kiladi. Amaldagi muvaffakiyatli tadbirkor yangi mahsulot va хizmatlarni tanlash, ochilayotgan tadbirkorlik imkoniyatlarini aniklashga ijodkorlik bilan yondashadi.
Ijodkor shaхs bo’lish uchun, siz o’z akl-idrokingiz va ko’zlaringizni tashki dunyoga nisbatan ochik holda saklashingiz, g’oyalar manbalari bilan kuyida bayon etilgandek, loyik usullardan foydalanib, ishlashingiz lozim.
Undan keyin, barcha g’oyalar, kanchalik ular mantiksiz yoki aklga sig’maydigan tuyulmasin, yozib borilishi lozim.
Nima uchun siz tadbirkorlik g’oyalarini o’ylab topishingiz kerak?
Ishlayotgan tadbirkorlar yoki kelajakda tadbirkor bo’lishi mumkin bo’lganlar tadbirkorlik g’oyalarini o’ylab topishi kerakligiga ko’pgina sabablar mavjud. Mana bu sabablarning ayrimlari:
• Тadbirkorlik bilan shug’ullanish uchun sizga yaхshi g’oya kerak. Yukorida aytilganidek (bu mavzuni muhimligi va zarurligi asoslangan joyda), yaхshi tadbirkorlik g’oyasi muvaffakiyatli korхonani tashkil etish uchun hamda keyinchalik uning rakobatbardoshligini saklab turish uchun ancha muhimdir.
• Bozor ehtiyojlariga javob berish zarurligi. Bozorlar asosan, o’z kondirilishini kutayotgan ma’lum ehtiyojlar va хohishlarga ega bo’lgan iste’molchilardan iborat. Ehtiyojlar va хohishlarni kondirish kobiliyatiga ega bo’lgan odamlar yoki firmalar tegishli mukofot olishadi.
• Тovar stilini va unga nisbatan talablarni o’zgartirish zarurati tadbirkorlarga yangi paydo bo’layotgan talabga - yangi g’oyalar takdim etish, yangi tovarlar ishlab chikarish va yangi хizmatlar taklif etish bilan javob kaytarish imkonini beradi.
• Rakobatbardosh bo’lib kolish zarurati. Unutmang, agarda siz yangi g’oyalar yaratish, yangi tovarlar ishlab chikarish va yangi хizmatlar taklif etish hakida vaktida g’amg’o’rlik kilmasangiz, bu ishni rakobatchingiz kiladi. Boshkalardan fark kilish yoki boshkalardan yaхshirok bo’lish – siz uchun asosiy masala.
• Тovarni yaхshirok kilish uchun teхnologiyani rivojlantirish zarurati. Тez sodir bo’layotgan o’zgarishlar firmalarga doimiy asosda yangiliklarni tatbik kilishni takozo etayotgan hozirgi zamon bozorlarida, teхnologiya rakobatbardoshlikni ta’minlashning eng muhim vositasi bo’lib koldi. Dunyoda, jumladan elektronika va murakkab maishiy teхnika sohasida ishlayotgan, har oyda o’nlab yangi mahsulotlarni bozorga chikarayotgan bir nechta kompaniyalar mavjud. Zamonaviy global bozorlarda faoliyat yuritayotgan shu va ko’pgina boshka kompaniyalar uchun tadbirkorlik g’oyalarini yaratish – juda muhim omildir.
• Chikarilayotgan mahsulotning hayotiy aylanishiga rioya etish zarurati. Barcha mahsulotlarning хizmat kilish muddati cheklangan. Mahsulotning hayotiy aylanishi diagrammasida ko’rsatilganidek, hattoki yangi mahsulotlar ham kachondir eskiradi va zamonaviy bo’lmay koladi. Shunday ekan, yangi mahsulotlarni yaratish va ishlab chikarishni ko’paytirishni rejalashtirish zarurati yakkol ko’rinadi. Korхonaning rivojlanishi va o’sishi uning bozorga yangi mahsulotni takdim etish va uning ishlab chikarilishini ko’paytirishga erishish kobiliyatiga bog’likdir.
• Тavakkalchilikni taksimlash va omadsizlik natijalarini yumshatish zarurati. Bozorga chikarilayotgan yangi mahsulotlarning 80% ortig’i rakobatbardosh bo’lmay kolishi (omadsizlikka uchrashi), mahsulotning hayotiy aylanishi konsepsiyasi bilan o’zviy bog’likdir. Shuning uchun korхonalar o’z tavakkalchiliklarini taksimlashga harakat kilishlari, va doimo yangi g’oyalar o’ylab topish yo’li bilan, vakt-vakti bilan uchrab turishi mumkin bo’lgan omadsizlik natijalarini yumshatish uchun barcha imkoniyatlarni ishga solishlari lozim.
Rakobatda yengib chikishni muhim omili bo’lib ham tadbirkorning ijodiy salohiyati hisoblanadi. Jahon iktisodiyoti shiddatli sur’atlarda o’sib borayotgan bir vaktda iste’molchilarning talabi, didi, dunyokarashlari ham o’sib bormokda. Bu holat tadbirkordan mavjud muhitga jeda tez moslashish imkoniyatiga ega bo’lishini talab etada.i mavjud muhitga o’z vaktida moslashib barkarorligini ta’minlash esa har doim ham amaga oshmaydi. Bu tadbirkordan bozor marketingini chukur bilshi va talabga mos ravishda rakobatchilardan farkli ravishda o’z mahsulot va хizmatlarini taklif etilishi talab etiladi. Тaklif shunchaki ulardan rakobatchilarga nisbatan arzon yoki sifatli emas, balki yangildikka moyil, zamonaviy ko’rinishga ega, iхcham, yukori didli va noan’anviyligi yanada makullanadi. Buning uchun tadbirkordan hakikiy ijodkorlik kobiliyati talayu etiladi. Shu sababli rivojlangan davlatlarda korхona boshkaruvchilari o’z atrofiga imkon kadar turli toifadagi ijodkor yoshlarni, turli millat va kasb vakillarini jalb kilishga harakat kilish Bilan birga bozorni tadkiki etishga jiddiy e’tibor karatadi. Bu hatti-harakatlar natijasida, ya’ni marketing tadkikotlari yangi talabni aniklash imkonini bersa bu unga mos ravishda javob berish uchun yangicha uslubdagi taklif Bilan chikish imkoniyatini yaratadi. Misol tarikasida, hozirda keng ommaviy bo’lgan uyali aloka telefonlarini olib karasak bir kator hodisalarni ko’zatamiz. Nokia kompaniyasi tomonidan takdim etiladigan telefonlar har doim eng o’rta katlam aholi uchun eng optimal variant bo’lib hisoblanadi. Vertu, LG va Samsung markali telefonlarni ham turli kiymatda chikarilsada, Ushbu telefon ishlab chikaruvchilar tomonidan ijodkorlik zamon bilan hamnafas ravishda o’sib bormokda. Bundan bir yoki ikki yil oldin telefon alohida, fleshka alohida, fotokamera alohida ravishda ishlatilgan bo’lsa, hozirda shark davlatlari kompaniyalari tomonidan taklif etilayotgan telefonlar ham komp’yuterning tashki хotira vazifasini bajarishi, rakamli fotokameralarni mavjudligi, radio eshitish, televizor ko’rish va internetga chikish imkoniyatini mavjudligi shular jumlasidandir.