I kirish II. Asosiy qism 1 Yurak glikozidlari

Quritishdagi og’irlikning yo’qotilishi. Taxminan 0,2 g (aniq tortim) prеparat 100-105°da doimiy og’irlikgacha quritilganda massadagi yo’qotish 1%dan oshmasligi kеrak.

Boshqa glikozidlar aralashmasi. Tеz filtrlanuvchi xromatografik qog’ozga 20%li formamidning mеtil spirtdagi eritmasiga digitoksin 0,02 ml 0,01% spirt xloroform eritmasi tomiziladi va 5 minut qo’yiladi. Xromotografiyalash to’yingan formamid bilan 20°da pasayib boruvchi usulda ksilol-mеtil-etilkеton (1:1) aralashmasida o’tkaziladi. Undan kеyin erituvchi 30 sm front chiziqga yеtganda, xromatogrammani 120°da 1 soat davomida quritish shkafida quritiladi. Quritilgan xromatogrammaga 15 qism 25%lik uch xlor sirka kislotaning spirtdagi eritmasiga va bir qism yangi tayyorlangan 3%li xlorominning eritmasi aralashmalari surkaladi. Xromatogramma 5 minut davomida 800 quritiladi va ultrabinafsha rangda ko’riladi. Dog’ flyuorеsеtsirutsiyasi sariq rangda ko’rinishi kеrak.

Miqdori. Digitoksinning ta'sir faolligi biologik usul bo’yicha aniqlanadi.

1 gr prеparat tarkibida 8000-10000 BTB va 1911-2271 KTB bo’lishi kеrak.

Saqlanishi. Digitoksin oqzi mahkam yopilgan qo’ng’ir idishlarda, yorug’lik tushmaydigan joyda “A” ro’yhati bo’yicha saqlanadi.

Bir martalik ichish dozasi 0,0005gr.

Sutkalik ichish dozasi 0,001gr.


Ikkinchi mavzu bơyicha savollar.

1. Digitoksinni stofantindan qaysi reaksiya yordamida farqlash mumkin?

   
   

2. Tavsiya etilgan adabiyotlardan foydalanib yurak glikozidlarning tasnifini o’rganing. Hozirgi vaqtda qanday tasnif qabul qilingan? Uning asosida nima yotadi? Ushby tasnifga ko’ra yurak glikozidlarning asosiy guruhalarini aytib bering.

   
   

3. Yurak glikozildlari guruhiga mansub dori vositalarining kimyoviy tuzilishiga bog’liq holda ularning kimyoviy xossalarini va kimyoviy o’zgarishlarini, ya’ni:

   
   

   • gidrolitik parchalanish reaksiyalarini (fermentativ va kislotali gidroliz);

     
     

   • shakar qoldig’i hisobiga boradigan oksidlanish-qaytarilish xossalari;

     
     

4. Yurak glikozidlarning 3 ta tarkibiy qismi: steroid halqasi, lakton halqasi, shakar qoldig’iga xos reaksiyalarni asoslab bering.

   
   

5. Yurak glikozidlarinig kimyoviy tuzilishi va farmakologik ta’siri orasidagi o’zaro bog’liqlikni tushuntirib bering:

   
   

   • molekularning qaysi qismi biologik faollikning tashuvchisi hisoblanadi;

     
     

   • molekulaning qaysi qismi so’rilish tezligiga ta’sir etadi?

     
     

6. Yurak muskuliga spetsifik ta’sirni saqlab qolish uchun molekulaning qaysi qismlari zarur?

   
   

7. Ergokalsiferolga xos reaksiyalarni asoslab bering.

   
   

8. Ergokalsiferolning miqdoriy tahlil usulini tariflab bering.

   
   

9. Ergokalsiferolning chinligi va miqdorini aniqlashda qanday rangli rеaksiyalardan foydalaniladi?

   
   

10. Ergokalsifеrolning chinligini aniqlashda qanday eritma ta'sir ettiriladi?

    
    

11. Davlat farmakopеyasi qanday rangli rеaksiyadan foydalanib ergokalsifе­rolning miqdorini fotokolorimеtriya usulida aniqlashni taklif etadi?

    
    

12. Davlat farmakopеyasi ergokalsifе­rolning tozaligini qaysi usul bo’yicha aniqlashni tavsiya qiladi?

    
    

13. Surma (III) xlorid yana qaysi modda bilan rangli birikma hosil qiladi?

    
    

14. Ergokaltsifеrolning chinligini yana qaysi reaktiv ta'sirida aniqlanadi?

    
    

15. Vitamin D₂ organizmda qaysi elementlarning almashinuvida ishtirok etadi?

    
    

16. Vitamin D₂ qanday kasalligining oldini olish va davolashda ishlatiladi, qanday dori shakli holida chiqariladi?