I. K. Choriyev "Amaliy matematika va informatika" kafedrasi

 
Ma‘lumotlarning relyatsion strukturasi 
Ma‘lumotlarni qayta ishlash uchun to`plamlar nazariyasi ishlatiladi 
(birlashma, kesishma, farqlash, dekart ko`paytma). Matematikadan ma’lumki har 
qanday ma‘lumotlarni tasvirlash ikki o`lchivli maxsus turli bog`lanishli -relyatsion 
jadvallar to`plamiga keladi.
Relyatsion model ma‘lumotlarining eng kichik birligi–bu model ma‘lumotlar 
qiymati uchun alohida atamadir. 
Bir xil turdagi atimar qiymatlar to`plamiga domen deyiladi. Masalan, Reys nomeri 
domeni- butun musbat sonlar to`plami.
Domen
ma`nosi quyidagilardan iborat. Agar ikki atribut qiymatlari bir 
domendan olingan bo`lsa, unda bu ikkita ishlatiladigan atributlarni taqqoslash 
ma`nosi bir. Agar ikkita atribut qiymatlari har xil domenlardan ilingan bo`lsa, ular 
taqqislash ma’ni bermaydi. Masalan, reys nomeri bilan chipta narxini solishtirish 
mumkinmi.
Munosabat
D1, D2,.., Dn domenlarda (ularning bari har xil bo`lishligi shart 
emas) sarlavha va tanadan iborat bo`ladi.
Sarlavha
A1, A2,.., An fiksirlanga atributlar to`plamidan iborat bo‘lib , ular 
bilan bilan, y’ani Ai atributlar va ularni aniqlivchi D1 domenlar orasida o’zaro bir 
xil moslik mavjud.