I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

 
2-§. Iqtisodiy o'sishning omillari
 
 
Iqtisodiy o'sishga ta'sir ko'rsatuvchi omillarni shartli ravishda ikki guruhga ajratish mumkin. 
Birinchi guruh omillar iqtisodiyotning jismoniy o'sish layoqatini belgilab beradi ular taklif omillari 
deb ham ataladi. Bu omillar quyidagilar: 
1) tabiiy resurslarning miqdori va sifati; 
2) mehnat resurslari miqdori va sifati; 
3) asosiy kapital (asosiy fondlar) ning hajmi; 
4)  texnologiya  va  fan-texnika  taraqqiyoti.  Respublikamizda  bozor  iqtisodiyotiga  o'tish 
davrida amalga oshirilayotgan tarkibiy o'zgarishlar iqtisodiy o'sishning hal qiluvchi omiliga aylanib 
bormoqda. 
Iqtisodiy o'sishga taqsimlash omillari ta'sir qiladi. Ishlab chiqarish potensialqdan maqsadga 
muvofiq foydalanish uchun nafaqat resurslar iqshsodiy jarayonga to'liq jalb qilingan bo'lishi, balki 
juda  samarali  ishlatilishi  ham  zarur.  Resurslarning  o'sib  boruvchi  hajmidan  real  foydalanish  va 

---

ularni kerakli mahsulotning mutloq miqdorini oladigan qilib taqsishgash ham zarur bo'ladi. 
Iqtisodiy o'sishga ta'sir ko'rsaauvchi, taklif va taqsimlash omillari o'zaro bog'liq va bir-birini 
taqozo  qiladi.  Masalan,  resurslar  miqdorining  o'sishi  va  sifatining  yaxshilanipgi,  gexnologiyani 
takomillashtirish  iqtisodiy  o'sish  uchun  imkoniyat  yaratadi.  To'liq  bandlik  va  resurslarni  samarali 
gaqsimlash bunday o'sishni ruyobga chiqaradi. 
Iqtisodiy  o'sishda  resurslarni  taqsimlash  omillari  ham  o'z  o'rniga  ega  bo'lsa-da,  bu 
muammoni  taxlil  qilishda  asosiy  e'tibor  taklif  omillariga  qaratilishi  zarur.  Taklif  omillarining 
iqtisodiy o'sishga ta'sir qilishi quyidagichadir.