Teorema. x2=d tenglama, bunda d>0, ikkita ildizga ega:
x1=
O d ni tenlamaning chap qismiga olib o`tamiz:
x1-d=0
d>0 bo`lgani uchun arifmetik kvadrat ildizining ta`rifiga ko`ra d=( )2=0
Bu tenglamaning chap qismini ko`paytuvchilarga ajratib, quyodagini hosil qilamiz.
(x- )(x+ )=0,
bundan, x1= x2=-
Masalan, x2= tenglama x1.2= = ildizlariga ega; x2=3 tenglama x1.2= ildizlarga ega; x2=8 tenglama x1.2= ildizlariga ega.
Agar x2=d tenglamaning o`ng qismi nolga teng bo`lsa, u holfda x2=0 tenglama bitta ildizga ega: x=0. x2=0 tenglamani x*x=0 ko`rinishda yozish mumkin bo`lgani uchun ba`zan x2=0 tenglama ikkita o`zaro teng ildizga ega deyiladi x1.2=0.
Agar d<0 bo`lsa, u holda x2=d tenglama haqiqiy ildizga ega bo`lmaydi , chunki haqiqiy sonning kvadrati manfiy son bo`lishi mumkin emas. Masalan, x2=-25 tenglama haqiqiy ildizlarga ega emas.
5.Yangi bilimlar o’zlashtirilishini tekshirish va mavzuni mustahkamlshga o’tish
Savollar tuzish yordami bilan tushunganlik darajasini aniqlashash (savollarni og`uvchilar o`zlari tuzadilar.
Masalan 1.Kvadrat tenglama deb nimaga aytiladi?
2.Kvadrat tehglamani a, b ,c-hadlari qanday nomlanadi ?
3.x2=d tenglama nechta ildizga ega?
4.x 2=81 tenglama ildizlarini toping.
Savollarni guruhlar o`zlari tekshiradilar o`qituvchi nazorati ostida.
Mavzuga doir misollarni yechish ko`nikmalarni hosil qilish.
294-295 misollar og`zaki yechiladi. Bu misollarni yechish paytida “O`rtog`ingni sina” o`yini buyicha musobaqa tarzida bir o`quvchi javob bersa, ikkinchi oquvchi uning to`g`riligini tekshiradi.
294 misol.Quyidagi ko`rsatilgan tenglamalardan qaysi biri kvadrat tenglama bo`ladi.
1)5х2-14х +17=0 javob a=5, b=-14, c=12.
3)-7x2-13x+8=0; javob a=-7, b=-13, c=8
5)-13x4+26= 0 kvadrat tenglama emas.
295 misol.Kvadrat tenglamaning koeffitsiyentlarini va ozod hadini ayting.
1)5x2-14x+17=0. a=5,b=-14,c=17.
3)2/3x2+4=0. a=2/3, b=0, c=4.
5)-13x2+x+1/3=0. a=-13, b=1, c=1/3.
296 misol.Agar ax2+bx +c=o kvadrat tenglamani koeffisiyentlari ma`lum bo`lsa, shu kvadrat tenglamani yozing.
1.a=2, b=3,c=4. 2x2+3x+4=0.
3.a=1,b=-5,c=0. X2-5x=0. Bu misol yechimini o`zlari tekshirib natijani muhokima qiladilar.
Bu o`yinda o`quvchilar orasida o`zaro hamkorlik,do`stona munosabat, talabchanlik tuyg`ularini shakllantiriladi.
XI .Yakuniy baholash e`loni.
Darsda to`liq javob barcha o`quvchilarni rag`batlantirisn va baholash.
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qish,kvadrat tenglamani ta`rifini bera olish.
294-295-296 misollar (2,4) yechish.Iqtidorli o`quvchilarga qo`shimcha topshiriqlar berish.
Foydalanilgan adabiyotlar:
8-sinf Algebra darsligi
Sh.N. Alimov
O.R. Xolmumaxedov
M.N. Mirzaaxmedov
Qo`shimcha adabiyotlar: Sh.N. Alimov 6-8 algebra0>
Do'stlaringiz bilan baham: |