I булим. Ахборот тизимлари ва технологияларини миллий ифтисодда 1уллаш асослари



Download 0,67 Mb.
bet6/29
Sana28.02.2022
Hajmi0,67 Mb.
#473731
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29
Bog'liq
I булим

Бошкарув тизимининг погоналилиги. Одатда исталган ташкилот бир неча объектлардан иборат мураккаб комплекс булиб, уларнинг узи хам бошкарув жараёни ва кисмларидан ташкил топган. Шу босс хам комплекснинг келишилган холда ишлаши учун кушимча бошкариш кисми киритилади. У боши бошкариш кисмлари ва бошкарилувчи жараёнлар (локал бошкариш тизимлари каби) харакатларини мувофикдаштиради, улар фаолиятини комплекснинг умумий максадларини бажаришга йуналтиради. Анча мураккаб тузилишли бошкарувчи жараёнда бошкариш кисми куп даражали тузилмага эга булиши мумкин. Бу куплаб бошкарув тизимлари учун хос хусусият.
Одатда объектнинг бошкариш кисмида бошкаришнинг олий, урта, куйи даражаси фаркланади (1.4-расм). Улардан хар бири уз функциялари туплами, компетенция даражаси билан изохданади ва тегишли ахборотта мухтож булади.
Бошкаришнинг юкори даражасида стратегик бошкариш, ташкилот вазифаси, бошкариш максадлари, узок муддатли режалари, уларни амалга ошириш стратегияси белгиланади. Бошкаришнинг уртача даражаси — техник бошкарув даражаси хисобланади.
Бунда тактик режалар тузилади, уларни амалга ошириш назорат килинади, ресурслар кузатиб борилади ва хоказо. Бошкарувнинг куйи даражасида тезкор бошкарув режаси, яъни, хажм-таквим(календарь) режалари бажарилади, тезкор назорат ва кайд этиш амалга оширилади.
Бошкариш даражаси (бошкарув фаолият тури) хал этиладиган масаланинг мураккаблиги билан белгиланади. Масала канчалик мураккаб булса, уни хал этиш учун шунчалик юкори даражадаги бошкарув талаб этилади. Бу уринда шуни назарда тутиш керакки, тезкор хал этишни талаб этувчи оддий масалалар нисбатан куп юзага келади. Демак, улар учун тезкор карор кабул килинадиган, нисбатан куйи бошкарув даражаси кабул килинади. Бошкарув пайтида шунингдек, кабул килинадиган карорларни амалга ошириш динамикасини хам хисобга олиш зарур. Бу хол бошкарувга вактинчалик омил нуктаи назаридан караш имконини беради.
Тезкор бошкарув даражаси куп марта кайтарилувчи вазифалар ва операцияларини хал этишни хамда келадиган жорий ахборотлар узгаришини тез кайд этишни таъминлайди. Мазкур даражада бажариладиган операциялар хажми хам, бошкарув карорларини кабул килиш динамикаси хам етарлича юкори. Уни купинча вазият узгаришига тез жавоб кайтариш зарурияти туфайли тезкор бошкарув даражаси, деб хам юритишади.
Урта(тактик функционал) бошкарув даражаси биринчи даражада тайёрланган ахборотларни олдиндан тахлил этишни талаб киладиган масалалар ечимини таъминлайди. Мазкур даражада бошкарувнинг тахлил вазифалари кенг ахамиятта эга булади. Хал этиладиган масалалар хажми камаяди, бирок уларнинг мураккаблиги ошади. Айни пайтда керакли ечимни хар доим хам тезкор ишлаб чикиш имкони булмайди. Бунинг учун етмаган маълумотларни йигиш, тахлил этиш ва фикрлашга кўшимча вакт талаб этилади. Бошкарув хабар келиб тушган вактдан то карор кабул килиш ва уни амалга оширгунча, шунингдек карорни амалга ошириш вактидан то унга булган таъсирни кайд этгунча булган айрим оралик тухталишлар билан боглик.

Стратегик даража ташкилотнинг узок, муддатли стратегик максадларига эришишга йуналтирилган бошкарув карорларини танлашни таъминлайди. Мадомики, кабул килинадиган карорлар натижалари орадан узок вакт утгач куринар экан, ушбу даражада стратегик режалаштириш каби бошкарув вазифалари мухим ахамиятга эга. Бошкарувнинг бошка функциялари бу даражада етарлича тулик ишлаб чикилмаган. Кўпинча бошкарувнинг стратегик даражаси стратегик ёки узок муддатли режалаштириш деб юритилади. Ушбу даражада кабул килинган карорнинг хакконийлиги узок вакт уттачтина уз тасдигини топиши мумкин. Карор кабул килиш масъулияти жуда катта. Бу математик ва махсус аппаратлардан фойдаланган холдаги тахлил натижалари билангина эмас, шунингдек, менежерларнинг касбий интуицияси билан хам белгиланади.
Бошкарувнинг учта даражасидаги фаолият мазмуни 1.2-жадвалда келтирилган.
Бошкарувнинг хар бир даражасидаги маълум бир мехнат таксимоти бошкарув кисмининг алохида элементларига режалаштириш, ташкиллаштириш, хисобra олиш ва назорат, баён этиш, тахлил ва бошкарув каби алохида вазифаларни бириктиришга олиб келади. Бу вазифалар турли хажмда ва бошкарувнинг турли даражасида амалга оширилади. Уларнинг айримлари хатто бошкарувнинг бирор бир даражасида хам амалга ошмаслиги мумкин.
Ташкилотнинг бошкарув кисмида вазифа элементларининг мавжудлиги ахборот тизимларида тегишли кенжа тизимлар пайдо булишига олиб келади.
Масалан, бошкарув вазифаси сифатида режалаштириш ва назоратнинг намоён булиши ташкилотнинг ташкилий таркибига тегишли таркибий элементларини, унинг ахборот тизими доирасида эса режалаштириш ёки назорат кенжа тизимларини хосил килади. Уларнинг биринчиси бизнес-режа ишлаб чикариш, маркетинг тадкикотлари, режалар, молиявий режалар ва хоказолар шаклланишини, иккинчиси — назоратнинг ахборот кумагини таъминлайди.
Ташкилот фаолият юритаётган иктисод тармоги ва бошкарув кисми даражасига, бошкарув объектидаги узгаришлар тугрисидаги ахборот ушбу бошкарув кисмига турли тезлик билан келиб тушади. Олайлик, машинасозликда завод директори ишлаб чикариш тугрисида хар куни цех бошлигидан хар смена хакида маълумот олади, мастер эса ушбу ишлаб чикаришни кузатади. Курилишда ахборот олиш частотаси пастрок. Масалан, нефть-кимё тармогидаги технологик жараёнларни бошкариш тугрисида гапирадиган булсак, у ерда ахборот доимий равишда келиб тушади.

Шундай килиб миллий иктисод тармогининг турли бошкарув даражасида бошкарув жараёни тугрисида ахборот олиш дискретлиги турличадир. Худди шунингдек, ташкилотнинг бошкарув органи томонидан максадга мувофик ушбу жараённи тузатиш зарурияти ахборот олиш частотасига кура юзага келади ёки келмайди.



Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish