I-bosqich 2102 guruh talabasi A’zamjonova Mavludaxon Abduxamid qizining

1.5 Nuqtaning qutb va dekart koordinatalari orasidagi bog’lanish.
Tekislikda qutb koordinatalar sistemasi berilgan. Koordinatalar boshi qutb boshi bilan, absissalar o’qining musbat qismi qutb o’qi bilan ustma-ust tushadigan musbat yo’nalishli (О, ) dekart reperini kiritamiz (26-chizma).
Tekislikdagi N nuqtaning qutb koordinatalar dekart koordinatalari x, y bo’lsin.
To’g’ri burchakli ONN₁ uchburchakdan
(5.1)
Nuqtaning qutb koordinatalari ma’lum bo’lsa, uning dekart koordinatalari (5.1) formuladan topiladi.

Agar N nuqtaning dekart koordinatalari ma’lum bo’lsa, uning qutb koordinatalarini ushbu

(5.2)
formuladan topiladi.
Eslatma. N nuqtaning dekart koordinatalaridan qutb koordinatalariga o’tishda formula qutb burchagini qiymatini to’liq aniqlamaydi, chunki buning uchun yana ning miqdori musbat yoki manfiy ekanligini ham bilish kerak. Odatda bu N nuqtaning qaysi chorakda joylashishiga qarab aniqlanadi. Masalan, (5.2) formulada bo’lsa, tg = 1 bo’lib, =45⁰. Lekin, bo’lganda ham tg = 1 bo’lib, emas, bo’lishi kerak, chunki (-3; -3) nuqta
uchinchi chorakda joylashgan burchakning qiymati va ishorasini cos , sin ga qarab aniqlash qulayroq.
Qutb koordinatalar sistemasida ikki nuqta orasidagi masofa.
Qutb koordinatalari bilan va nuqtalar orasidagi masofani hisoblash formulasini chiqaraylik.
Tekislikdagi N₁ va N₂ nuqtalarning dekart koordinatalari va bo’lsin. (5.1) formulaga ko’ra
va
U holda
(5.1)
(5.1) qutb koordinatalari bilan berilgan ikki nuqta orasidagi masofani hisoblash formulasi.


XULOSA
Xulosa qilib shuni aytish kerakki, biz yuqorida masalalarni va ularni yechishda ba`zi asosiy usullarni, kelib chiqadigan natijalarni, amaliy tadbiqlarni, geometrik masalalarni yechishda qo'llanishni ko'rib chiqdik. Bundan tashqari akademik litsey va kasb-hunar kollejlari darsligiga bog'liq ba`zi mavzularni bayon etishni namunaviy dars matnlarini kiritdik.
Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun mo'ljallangan “geomatriya” darsligining sferik geometriya bobidagi masalalarni xossalaridan va ularning isbotlashning ba`zi asosiy usullardan foydalanib yechish mumkin. Bu akademik litsey va kasb-hunar kollejlari o'quvchilari uchun qiyin emas.
Akademik litseylar uchun geometriya kitobiningn ikkinchi qismida dars sifatida nazariy ma`lumotlar berib o'tilgan, bu mavzuni yanada chuqurroq tushinishi va malakaviy ko'nikmaga ega bo'ladi.
Ma’lumki, geometriyani o’qitishdan maqsad - tekislikdagi va fazodagi shakllarning xossalarini sistemali ravishda o’rgatish va bu xossalarni hisoblash yo’li bilan yechiladigan hamda konstruktiv xarakterdagi masalalarni yechishda qo’llanish yo’li bilan o’quvchining fazoviy tasavvurlarini, mantiqiy tafakkurlarini rivojlantirish, hosil qilingan bilimlarni yer ustidagi o’lchashda, har xil qurilmalarni sirtlarini va hajmlarini aniqlashda va shuning kabi amaliy ishlarni bajarishda foydalanishni o’rgatishdir.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   N.D. Dodajonov, M.Sh. Jo’ra “Geometriya” 1-qism.(1996 )
   
2. 
   T.Sh. Shodiyev “Analitik geometriya va chiziqli algebra ”.
   
3. 
   O. N. Suberbiller, “Analitik geometriyadan misol va masalalar to’plami”.
   
4. 
   S. V. Baxvalov, “Analitik geometriyadan masalalar to’plami”.
   
5. 
   Sh.Mirziyoyev Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. Toshkent.”O’zbekiston”.2017.102-b
   
6. 
   www.arxiv.uz
   
7. 
   www.edu.uz
   
8. 
   www.ziyonet.uz
   

1