I bo’lim 1 ma’ruza. Kirish. Hayot faоliyati хavfsizligini ta’minlash asоslari. Reja

Mehnat muxofazasiga oid tadbirlarni rejalashtirish.
Mehnat muxofazasiga oid hamma ishlar oldindan tuzilgan reja asosida amalga oshiriiadi. Buning uchun mehnatni muxofaza qilishning nomenklatura chora-tadbirlari rejasi tuzilishi kerak. Nomenklatura chora-tadbirlari rejasi kasaba-uyushmasi qo’mitasi bilan kelishilgan xolda korxona ma’muriyati tomonidan tuziladi. Unda ushbu korxonada mehnat sharoiti, kasb kasalliklari va o’z korxonasiga inson organizmga ta’sir qiluvchi zaharli omillarning mavjudligi asos qilib olinadi. Nomenklatura chora-tadbirlari rejasiga bajarilishi lozim bo’lgan, ish sharoitini yaxshilashga olib keladigan chora-tadbirlar kiritilishi lozim. Ular quyidagicha bo’lishi lozim:
1. Baxtsiz xodisalarning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar. Bunga qo’shimcha himoyalovchi va muxofaza qiluvchi to’siq qurilmalarni o’rnatish, muxofaza qilishning avtomatik turkumlarini qo’llash, masofadan turib boshqariladigan asboblarni joriy qilish, ogohlantirish tizimlari, jarayonlarni mexanizatsiyalash va boshqalar kiradi.

2. 
   Kasb kasalliklarini kamaytiradigan chora-tadbirlar. Bunga ishchilarga har xil zararli ta’sir qiladigan moddalardan muxofaza qiluvchi moddalar hamda moslamalar tayyorlash va qo’llash, havo almashtirish tizimlarini o’rnatish, eski turlarini qayta jixozlash, zamonaviy ishlab chiqarish jixoz-dastgohlardan foydalanish, havo haroratini, tarkibini kuzatadigan asboblarni o’rnatish va boshqalar misol bo’ladi.
   
3. 
   Ish sharoitini yaxshilashga qaratilgan chora-tadbirlar. Bunga ish joylarini yoritish, sanitariya-maishiy xizmat ko’rsatish xonalari xolatini yaxshilash, maxsus kiyim, bosh va oyoq kiyimlari bilan o’z vaqtida ta’minlash, mehnatni muxofaza qilish xonalarini, ko’rgazmali qurollarni tashkil qilish va boshqalar kiradi. Nomenklatura chora-tadbirlari ishlovchilarning ish bitimiga kiritilganligi va ishchilarning umumiy majlisida tasdiqlanganligi sababli, bu tadbirlar korxona ma’muriyati tomonidan bajarilishi shart hisoblanib, uning bajarilishi haqida ma’muriyat ishchilarga axborot berib turishi kerak. Nomenklatura chora-tadbirlariga sarflanadigan mablag’ korxonaning asosiy fondidan ajratilib, bu mablag’lar faqat shu sohalarga ishlatilishi lozim. Aks xolda ma’muriyat qonun oldida javob beradi. Mablag’larni sarflash kasaba uyushmasi tomonidan nazorat qilinadi. Bundan tashqari, korxona har yili yuqori tashkilotga amalga oshirilgan tadbirlar va mablag’lar sarfi to’g’risida hisobot berib turishi talab etiladi.