|
5. Ko‘chirma gaplarda tinish belgilarning ishlatilishi qaysi
qatorda noto‘g‘ri izohlangan? \\\***/// ko‘chirma gap darak gap
bo‘lsa, nuqta qo‘shtirnoq yopilmasidan oldin qo‘yiladi.
6. Muallif gapi ko'chirma gapning ichida kelsa, muallif gapidan
so‘ng ko'chirma gapning qolgan qismi qanday tinish belgilari
bilan davom etadi? \\\***/// vergul va tire yoki nuqta va tire
7. Quyida berilgan ko‘chirma gapni o‘zlashtirma gapga
aylantirganda ko'chirma gap kesimida bo‘ladigan shakliy o‘zgarish
to‘g‘ri berilgan javobni toping. “Or-nomus uchun kurash bolalikdan
boshlanadi”, - deydi Tog‘ay Murod.
__________________________________________________
8. Quyidagi gapda nima uchun ko'chirilgan gapdan so‘ng
qo'shtirnoq yopilib, vergul va tire qo'yilgan? "Yer – xazina, suv –
gavhar", - deydi xalqimiz.
___________________________________________________
9. Sen do’st emassan dedi Iskandar, aka do’st o’rtog’ini yengilning
ostidan, o’g’irning ustidan yurishga o’rgatmaydi. Ushbu ko’chirma
gapli qo’shma gapda ishlatilishi zarur bo’lgan tinish belgilari
sxemasi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
___________________________________________
10. Birovning aynan keltirilgan gapi
bu?________________________________
11. so'zlovchining gapi bu?
____________________________________
12. Muallif gapi va ko'chirma gapdan tashkil topgan qo'shma gap
bu? __________________________________
13. Berilgan ko’chirma gapli qo’shma gaplarning qolipini
ko’rsating.
1. U ovchiga yalinib dedi: «Sen meni qo'yib yuborsang, barcha
do'stlarimni aldab kelib, tuzog’lngga tushirib
beraman».____________
2. Ovchi bu gapdan achchiqlanib dedi: «Yo'q, ovora bo'lmay
qo'yaqol, men seni qo'yib yubormayman. O'z joningni qutqarmoq
uchun do'stlaringga xiyonat qilmoqchisan. Sofdil qushlardan ko'ra
xiyonatkor do'stning o'lgani yaxshi».____________________
3. U behuda so'zlarni haddan ortiq ko'p gapirdi va so'z orasida:
«Ko'p so'zladim. Endi so'zlashni has qilay»,— dedi.
4. Hakim unga e'tiroz bildirdi: «Yo'q, sen hali so'z so'zlaganing
yo'q!»_____________________
5. Bolalar bog’lda hayajonli manzaraning guvohi bo'ldik: besh-olti
yoshlar chamasidagi qizchaning onasi beriroqda turib chaqiribdi:
«Muqaddas, tursang-chi, uyga ketamiz». ______________________
6. Qizcha «Hozir, hozir», — deydi-yu, yerdan nimanidir shoshilib
teradi.____________________
7. «Muqaddas, bularni boshqa odam to'kib ketgan-ku!?»— dedi
onasi. ____________________
8. Qiz ajablanib qaradi: «Non yerga tushsa, uvol bo'ladi. Katta
buvim aytganlar".________________________
9. Donodan so'radilar: «Ey donishmand, kishi uchun eng yaxshi
narsa nima?» _________________________
10. Aytdi: «Jim turmoq, ortiqcha so'zlarni aytmaslik».
___________________________
11. «Rahmat, ona qizim», — dedi muharrir mehri tovlanib.
_________________
12. «Ke, picha dam ol, chirog’lm, toza charchabsan», — dedi
bobom.
13. Kampir oyoq ostida o'sgan o'tdan yulib, kiyik tomon yura
boshladi: «Ma, jonivor, ma!» _________________
14. «Shoshmang Ahmadjon», — dedi yigit.
_____________________
15. Xalil bobo nevarasiga girgitton bo'lib: «Hoy, bolam senga nima
bo'ldi? A? Nima qildi, toychog’im-a», - der edi.
___________________
16. «Zap yigit ekansiz-da, Tursunalijon. Barakalla, barakalla», —
dedi u. __________________
17. Gaplarni qavs ichida berilgan muallif nomlaridan foydalangan
holda ko'chirma gapli qo'shma gapga aylantiring. Qanday yo'l bilan
qo'shma gapga aylantirganingizni ayting.
1. Xalqning ishonchini oqlash bar birimizning muqaddas
burchimizdir. (Mirtemir)
_______________________________________________________
________________________________
2. Ertangi kunimiz bundan ham go'zal bo'ladi. (A. Oripov)
_______________________________________________________
__________________________________
3. Tabiatning betakror go'zalliklari yuragimgajudayaqin. (M.
Ulug'ova)
_______________________________________________________
__________________________________
4. Inson mehnati beiz qolmaydi. (E.
A'zamov)_______________________________________________
______________
Do'stlaringiz bilan baham: | 
