I-bob yuzasidan xulosalar

NATIJALARI
3.1. Tadqiqot uchun tanlangan metodikalar tavsifi
Kognitiv omillar shaxs shakllanishini eng asosiy o’rin tutgan bo’lib unda shaxsda yuz berayotgan barcha jabhalar ishtirok etadi. Olamda yuz berayotgan voqea-hodisalar bilish jarayonlar orqali idrok etiladi. Har bir shaxs ma’lum bir ijtimoiy hodisalar orasida bo’lar ekan, albatta o’zaro munosabat va muloqot shakllari o’rnatiladi. Har qanday shaxslar guruhida ijtimoiy idrok qilinish va anglanish ular o’rtasidagi muhitni belgilab beradi. Muhitning qanday bo’lishi esa guruh a’zolarining kelajagini ko’rsatadi. Agar faraz qilib qaraydigan bo’lsak, guruhning barcha a’zolarida o’z ishiga nisbatan intilish va maqsad bo’lsa u guruh erishadigan yutuq tayindir, lekin guruh a’zolarida hammasida ham o’z vazifasi va maqsad sari intilmasa bu guruhda natijalar yomon bo’lish ehtimoli mavjuddir. Shundan kelib chiqqan holda, ijtimoiy persepsiya (anglanish va idrok) hodisasi guruhlar o’rtasida yaxshi shakllangan bo’lsa demak ularning guruhida o’sishni kuzatishimiz mumkin. Shu o’rinda kognitiv omillar ham ijtimoiy persepsiyaning ta’sirida shakllanishi yaxshilanadi. Kognitiv uslublar shaxsda individual bo’lib, har qaysi inidividda har xil tarzda namoyon bo’ladi. Juda ko’plab metodik tadqiqlarni o’rganib chiqdik. Ko’plab olimlar bu yo’nalishlar borasida tadqiqotlar va amaliy ishlar amalga oshirgan, ko’plab metodik qo’llanmalar va empirik testlar ham olib borilganiga guvoh bo’ldik. Ko’plab metodikalar va qo’llanmalar orasidan kognitiv uslubga oid TSOV – 4, ijtimoiy persepsiyaga oid V.V.Boykoning “Empatik qobilyat darajasi” metodikalarini tadqiqot metodlari sifatida tanlab oldik.
TSOV – 4
TSOV – 4 metodikasi V.V.Selivanov va K.I.Osokinalar tomonidan ishlab chiqilgan bo’lib, kognitiv uslublarning inson tabiatidagi o’rni, shaxslararo munosabatlar, mutaqil va nomustaqil kognitiv omilning namoyon bo’lishi va shu kabilarni o’zida mujassam etgan. Ushbu testda bilish jarayonlarining o’zaro qanday ishlashi, har bir jarayon bir-birini taqozo

48

qilishiniyam ko’rishimiz mumkin. TSOV – 4 testini amaliy jihatdan quyidagilarga ajratish mumkin:

• 
  Muhim bo’lgan individual xususiyatlarni diagnozlashtirish
  

• 
  Psixologik individual va oilaviy munosabatlar
  

• 
  Aniqlik yoki insonparvarlik qobilyatlarini professional darajada tekshirish
  

• 
  O’quv jarayonida aqliy faoliyatni diagnozlashtirish