I-bob. Statistikaning predmeti, metodi va tashkil etilishi

1.3. Mamlakatda statistika rivojining tarixiy bosqichlari
Sovet tizimi davrida statistikamohiyatiga ko'ra xalq xo'jaligi statistikasi bo'lib, uning predmeti - birinchi navbatda, xalq xo'jaligi tarmoqlari hi- soblangan. Statistika tarmoq yondashishiga asoslanib, sobiq Ittifoqning turli jo'g'rofiy hududlarida joylashgan respublikalar va viloyatlar bo'yicha amalga oshirilgan. Statistik to'plamlarda asosiy ko'rsatkichlar sifatida reja bajarilishining mutlaq va nisbiy ko'rsatkichlari foydalanilgan.
O'zbekiston Respublikasida statistika uzoq va murakkab, mamlakatda ijtimoiy-iqtisodiy va tarixiy rivojlanishning xususiyatlariga bog'liq yo'lni bosib o'tdi.
Sovet davrigacha bo'lgan vaqtda O'zbekiston statistikasi Rossiya im- periyasi tarkibida davlat statistikasini shakllantirish va uning tashkiliy asoslarini yaratish, tashkiliy-uslubiy ishlarini takomillashtirish ishlari bi lan xarakterlanadi.
Sovet statistikasining dastlabki bosqichi (1917-1930-yy.) statistika uslubiyotining rivoji jadallashdi. Bunda xorijiy statistika yutuqlaridan keng foydalanishga harakatlar bo'lgan. Maxsus uyushtirilgan ro'yxatlar va tadqiqotlar o'tkazilgan va birinchi marta xalq xo'jaligi balansi tuzilgan.
Statistikadagi keyingi bosqich 1930-yillardagi ma'muriy-buyruqbozlik tizimining yaratilishi va ommaviy qatag‘onlar natijasida ancha susaydi.
Bu davrda statistika tezkor vazifalarni yechish, reja bajarilishini monitoring qilish ntasalalariga bo'ysundirilishi natijasida analitik vazifalar ijrosiga putur yetkazildi.
Ikkinchi jahon urushi yillarida (1941-1945 yy.) statistikaning roli se- /ilarli darajada oshdi. U mehnat va moddiy resurslarni tezkor hisobga olish. ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish kabi muhim vazifalarni ba- jardi. Bu davrda iqtisodiyot va statistikada balans ishlanmalari kengaydi, indeks nazariyasi chuqurlashtirildi, iqtisodiy-matematik model va usul- larni ishlab chiqish va ulardan foydalanish kengaydi.
Shuni qavd qilish lozimki. sotsialistik xo'jalik yuritishning ayrim bosqichlarida statistikaning tashkiliy shakllari o'zgartirilib, mamlakat iqtisodiyoti rivoji vazifalari bilanuzviy bog’liqlikdabo’lishita’minlangan. Biroq statistikaning tamoyillari va tuzilishi xalq xo'jaligini rejalashtirish va boshqarish xususiyatlari bilan belgilangan edi. Bu xususiyatlar, birinchi navbatda. mulkchilikning asosiy ulushi davlat hissasiga to'g’ri kelganligi bilan belgilangan edi. Davlat statistikasining tashkiliy tuzilmasi xalq xo'jaligi boshqaruvi tuzilmasi bilan bit xilligi bilan xarakterlangan.
Xususan. mulkchilikning davlat shakli xo’jalik yurituvchi suyektlar faoliyatini rej alashtirish va ushbu rejalar ijrosi nazorat qilinishini taqazo qilar edi. Shu sababli statistikaning tashkiliy asosini reja topshiriqlari yuzasidan voppasiga kuzatish tashkil qilgan. Statistik savolnomalaming nazorat funksiyasi ularning nomlarida ham aks ettirilgan - statistik hiso- bot. ya’ni statistik birliklar davlat boshqaruv idoralarini qiziqtirgan bar- cha masalalar bo’yicha ular joylashgan ma'muriy hududdagi statistika idoralariga hisobot berishga majbur edilar.
Ma'muriy-hududiy boshqaruv tamoyilidan kelib chiqqan holda tgishli statistika idoralari o'z hududlari bo'yicha umumlashtiruvchi statistik axborotlarni shakllantirganlar.
Amalda barcha statistik axborot pochta orqali yoki shaxsan qog’oz shaklida korxona va tashkilotlar - yuridik shaxslar tomonidan taqdim qilinadigan statistik hisobotlarga asoslangan.
Olingan axborot hajmiga ko'ra, qo'lda (kichik hajmlarda bo’lsa). klavishli hisoblash mashinalar va kichik EHiVUarda (o’rtacha hajmlarda bo'lsa) va ntaxsus dasturlar asosida EHMlarda (katta hajmda va qayta ishlashga belgilangan muddat qisqa vaqtlarda bo'lsa) qayta ishlangan.
Tuman statistika boiimidan viloyat statistika boshqarmalariga axborotlarni uzatish teletayp aloqasi yoki statistik hisobot shaklida pochta orqali jo’natilgan.
Viloyat statistika boshqarmalari respublika statistika idoralariga axborotlarni pochta orqali qog’oz va rnagnit lentalarida yoki teletay p aloqasi orqali yuborilgan.
Amaldagi statistika tizimi qat'i markazlashgan xarakterga ega bo’lib. ijobiy tomonlari bilan birga bit* qancha jiddiy kamchiliklardan ham xoli emas edi.
Statistik axborotlarni to'plash va qavta ishlashdagi jiddiy kamchiliklardan biri sitatida hisoblash texnikasidan yetarli darajada foydalan- maslik keltirish mukin. Chunki, ma’lumotlarni qayta ishlash dasturiy ln'minol paket rejimiga moTjallangan. Pirovardida axborotlardan foyda- Iniuivchilar uchun statistik axborot fayllarini statistik tahlii qilish va dialog rejimi mavjud emas edi. Respublikada statistik uslubiyot markazi m.ivjtul bo'lmaganligi sababli statistika rivoji oqsagan.
Stalistika uslubiyoti va tashkil qilinishi sohasida xalqaro tajriba alma- slinvi yo'lga qo'yilmagan. Korxona va tashkilotlar iqtisodcbi xodimlari- ning ко"p vaqti statistik hisobotlarni tuzishga sarflangan. ammo olin- gnn slatistik ma'lumotlardan yetarli darajada foydalanilmagan. axborot manbalari bir birini takrorlagan. statistik axborotlar keng axborotlardan l'o\dalanuvchilar uchun chegaralangan yoki ma'lumotlarni tarqatish \ opiq bo'lgan.
O'sha davrdagi statistikaning ijobiy tomoni sifatida statistika uslubi- \ olining yagonaligi. texnik va dasturiy vositalarning bir xil andozadaligi natijasida kichik hajmdagi investitsion xarajatlar bilan hisoblash tizimi Inoliyatining samaradorligi ta'minlanganligini keltirish mumkin.
O'zbekiston Respublikasining mustaqillikka erishishi. barcha iqtiso- di\ numosabatlar tizimida tub o'zgarishlarga qaratilgan iqtisodiy islo- liollar statistika tizimini jiddiy takomillashtirish. barcha hisob va statis- lika tizimida kompleks takomillashtirishni talab qilar edi. Tub o'zgar- lii ishlarga ehtiyoj - iqtisodiyotdagi turli mulkchilik shakllarining holati \a imkoniyati to'g'risida haqqoniy va aniq ma’luntotlar asosida jamiyat hnyolini boshqarish va samaradorligini oshirish. ular faoliyatini prog- no/lash hamda boshqaruv qarorlarini baholash zaruriyati bilan belgi- langan edi.
I Ishbu jarayon bosqichma-bosqich amalga oshirildi. Mustaqil O'zbekiston statistika tizimini qayta qurishda boshlangTch punkt 1992-yil liisoblanadi. Shu yili iqtisodiyot talabidan hisob va statistikaning orqada qohiyotganligi. ayniqsa. kuchli namoyon bo'lgan edi. Bu bosqichda qayta qmishning asosiy yo’nalishi statistika va prognozlashtirish idoralari ishlari orasidagi o'zaro aloqani ta’minlashga qaratildi. Ushbu maqsadda yilning 5-avgustida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining (t'zbekiston Respublikasi Prezidentining Vazirlar Mahkamasi huzurida Isliqbolni belgilash va statistika davlat qo'mitasini tuzish to'g"risida"gi I armoniga ko’ra "O'zistiqbolstaf davlat qo'mitasi tuzildi. Farmonga binoan O'zbekiston rivojlanish istiqbollarini belgilash Qo'mitasi va i t'zbekiston davlat statistika qo'mitasi birlashtirildi. "O’zistiqbolstat" tarkibida istiqbolni belgilash va statistika hududiy boshqannalari, Bosh hisoblasli markazi. Iqtisodivot va statistika ilmiy- tekshirish instituti. Kadrlar tayyorlash va malakasini oshirish markazi tashkil qilindi.
Joylarda Istiqbolni belgilash va statistika idoralari obro'sini oshirish maqsadida Qoraqalpogriston Respublikasi Iqtisodivot va statistika qo'mi- tasi, Toshkent shahri va viloyatlarda Istiqbolni belgilash va statistika bosh boshqannalari, tuman va shaharlarda istiqbolni belgilash va statistika bo'limlari tuzildi.
■'O’zistiqbolstat” Davlat qo’mitasiga oylik "lqtisod va statistika" jurnali va muhim xalq xo’jaligi muammolarini hal qilish uchun idoralararo komissiya va kengashlarni tuzish vakolati berildi.
Analitik niateriallar. istiqboldagi ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish prog- nozlarini ishlab chiqish jarayoniga ilmiy-tadqiqot institutlari. texnologik, loyiha-konstruktorlik tashkilotlari, oliy ta’lim muassasalari (OTM) va boshqalarni hamda ayrim olimlar va yirik mutaxassislarni jalb qilish huquqi berildi.
Barcha tashkiliy o’zgarishlardan asosiy maqsad o'zbek statistikasi faoliyatini mamlakat iqtisodivotini prognozlash talablariga yaqinlashtirish. bozor iqtisodiyoti yoiidagi o‘zgarishlarda faollikni oshirish bo'lgan.
"O’zistiqbolstat" statistika sohasida davlat siyosatini amalga oshirish. xalqaro andozalar va tavsiy alarga. ilmiy ishlanmalarga asoslangan statistik uslubiyotni ishlab chiqish va joriv qilish. respublika ijtimoiy-iqtisodiy rivoji va bozor o'zgarishlarini ifodalovchi statistik ko’rsatkichlaming kompleks va tizimli bo'lishi, statistik axborotlanting haqqoniy, obyektiv vavaxlitligi. respublikadasodirbo’layotganjarayonlar vatendensiyalarni tahlil qilish, amaldagi qonnnchilikka binoan umumlashtiruvchi statistik ko'rsatkichlarning ochiqligi. haqqoniyligi, oshkoraligi uchun mas'ul bo'lgan.
Iqtisodiy munosabatlar tizimini qavta qurishdagi iqtisodiy islohotlar, qo’vilgan vazifalarni samarali bajarish mamlakatda statistika va hisob tizimini tubdan islohot qilinishini talab qilar edi. Statistika tizimini xalqaro andozalarga o'tkazish va islohotlaming ko'p maqsadli yo’nalishlari masalalarining keng ko'lamliligi va murakkabligi uni amalga oshirishda davlat ishtiroki zarurligini talab qildi. Shu maqsadda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 24-avgustda 433-sonli qarori bilan 1996-yilgacha bo'lgan davrga mo’ljallangan "O’zbekiston i'sptiMikasini xalqaro amaliyotda qo’llaniladigan statistika va hisob li/imiga o’tish to'g'risidagi Davlat dasturi’’ qabul qilindi.
(.i.ilnil qilingan dastur milliy statistikani tizimiy-konseptual isloh qilislming me'yoriy bazasini yaratdi.
Statistikani tizimiy isloh qilish bir qancha o'zaro bog'langan ishlarni iimalga oshirishni nazarda tutgan. Ular sirasiga quyidagilarni kiritish mimikin: statistik axborot tizimini yaratish va uning faoliyat yuritish li/imini tashkil qilish: statistik uslubiyotni takomillashtirish; statistik nsbomt tizimini texnologik rivojlantirish: statistikani isloh qilishning t.islikiliy-huquqiy ta'minotini takomillashtirish va h. k.
Dshbu Daslurni amalga oshirish ishlarida ko'pgina davlat idoralari. ydakchi iqtisodiy va boshqa ilmiy muassasalar va OTM qatnashgan.
Bir maqsadga yo'naltirilgan va bosqichma-bosqich Dasturning hayot- ga tatbiq qilinishi quyidagi natijalarga erishishga imkon berdi:
- bo/.or iqtisodiyoti talablariga mos keluvchi milliy hisobchilik yangi konseptual makroiqtisodiy modelni - Milliy hisoblar tizimi (MHT) mclodologiyasini o’zlashtirish boshlandi;
- narxlar, mehnat, tashqi va ichki savdo statistikasi tubdan yangidan tashkil qilindi. statistikaning moliya. budjet va bank bo‘limlari qaytadan .1 ink I lanti ri ldi. tarmoqlar statistikasi ko'rsatkichlari aniqlashtirildi. institutsional o'zgarishlar statistikasini yaratish bo'vicha ishlar boshlab yuborildi. MHT sxemasi bo’vicha tarmoqlararo balansni ishlab chiqish iiclum sharoitlar yaratildi. Yagona korxona tashkilotlarning davlat re- pistrini shakllantirish uchun tashkiliy va me’yoriy-huquqiy asoslar yara- lildi va statistikaning axborot-hisoblash tizimi takomillashtirildi. Eng muliim natija sifatida davlat statistikasi idoralarining xalqaro tashkilotlar biIan o’zaro aloqalarining yangi sifat darajasiga ko'tarilganligini qayd t|i I ish mutnkin.
Mamlakatda bozor iqtisodiy oti islohotlarining yanada rivojlanishi va i luiqurlashuvi. turli mulkchilik shakl lari va iqtisodiy ot sohalarining holati \,i imkoniyatlari to'g'risida haqqoniy va aniq ma’lumotlarga tayangan holda davlat boshqaruvi samaradorligini oshirish. shuningdek boshqaruv .|.iiorlarini baholash zarurivati va statistikani isloh qilish Dasturining amalga oshirish natijalari mamlakat iqtisodiy va statistika tizimlari laoliyatini yanada takomillashtirish. statistika oldida turgan muammolarni \ vchish uchun ularning tashkiliy tizimlarini optimallashtirish masalalarni ktm tartibiga qo’ydi.

Ushbu masalalarni hal qilish maqsadida 1997-vilning 15-mayida "O'zistiqbolstaf" Davlat qo'mitasi Makroiqtisodiyot va statistika vazirli- giga aylantirildi.

Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi tarkibida aniq belgilangan statistika vazifalarini bajarishga yo'naltirilgan. hududiy bo'linntalarga ega bo'lgan Davlat statistika depaitamenti ajratilgan. Viloyatlar va Toshkent shahar darajasida - statistika boshqarmalari. tumanlarda esa - statistika va hisoblash markazlari tashkil qilingan.
Makroiqtisodiyot va statistika vazirligiga asosiy vazifalar sifatida quvidagilar yuklatilgan edi: iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning aniq yo'nalishlari. yo'llari va nsullarini aniqlash. respublika iqtisodiyotini boshqarishning bozor mexanizmlarini tauninlash; makroiqtisodiy va moddiy balanslar, MHTga asoslangan O'zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish istiqbollarining variantli hisob-kitoblarini ishlab chiqish; to'iov, moliva vatashqi savdo balanslarini shakllantirish va nazorat qilish (Moliva vazirligi bilan birgalikda); O'zbekiston iqtisodiy otining optimal rivoji va proporsiyalarini, mineral va xom ashvo resurslaridan oqilona foy- dalanilishi, barqaror o'sish va dunyo xo'jaligigiga integratsiyalashuvini ta'minlashga qaratilgan investitsiya dasturlarini tayyorlash va amalga oshirilishini muvofiqlashtirish; iqtisodiyot va madaniyat rivoji. aholi turmush darajasi va farovonligining o'sishini hisobga olish va nazorat qilishga qaratilgan hozirgi zamon indikativ. analitik va statistik uslublar va vositalarni rivojlantirish va chuqurlashtirish.
Qabul qilingan xalqaro statistika amaliyotida qo'llaniladigan uslubiy qoidalar va andozalarga asoslangan holda belgilangan vazifalarni bajarish statistika idoralari faolivatida jiddiy o’zgarishlarga olib keldi.
Ushbu davrda statistikani takomiliashtirishdagi faoliyatning asosiy yo'nalishlari ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni haqqoniy va aniq ifoda- laydigan statistik ko'rsatkichlar tizimini takomillashtirish hisoblandi. Ko'rsatkichlar tizimini tuzishning konseptual asosi statistika axborot tizimi sifatida boshqaruv va ijtimoiy tuzilmalaming axborotlarga bo'lgan ehtiyojlarini qondirish bo'ldi.
Bundan kelibchiqqan holda ko'rsatkichlar tizimining rivoji vatakomil- lashuvi respublikada umumiqtisodiv rivojlanish. mitliy xo'jalikning bozor modeliga o'tishi, iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlik darajasini ifodalash orqali namovon bo'ldi. Yuqoridagilar statistik ko'rsatkichlarni quyidagi bo'limlarga tasniflashga imkon berdi: makroiqtisodiyot; xo'jalik yuritish- da raqobat iqlimini yaratish; ijtimoiy barqarorlik. Shu hi Ian birga ushbu bosqichda statistikani isloh qilish ustuvorlik. eng inuliim. fundamental yo'nalishlar uchun resurslarni yo‘naltirish tamoyil- l,ii iga amal qilinganligi natijasida xalqaro statistika hamjamiyatiga inte- gtaisiyalashuv jarayonini yanada jadallashtirdi.
Mamlakatning keyingi davrdagi rivoji statistikani takomillashtirishda \angicha yondashishlar zarurligini talab qilar edi. Ushbu vondashishga ко'ia ustuvorliklar doirasida ishlarni yanada rivojlantirish va uiarni sakuniga yetkazishni hamda tizimning o'zini bozor iqtisodiyotiga mos- lashtirishga qaratilgan o'zgartirishlar bilan birgalikda olib borildi. Ya’ni. ■.latistikaning ayrint elementlarini fragmental' isloh qilishdan butunlay \ axlillikda statistika tizimini isloh qilishga o'tildi.
Xalqaro statistika amaliyoti. uslubiy ko'rsatmalari va andozalariga ko'ra ushbu va boshqa statistika muassasalarining funksional vazifalarini \ ccltish uchun berilgan topshiriqlarni bajarish maqsadida ma'lum tizimga cga bo'lishi talab qilinadi.
Shu sababli statistika rivojining yangi sifat bosqichini yaratishda muhim shart-sharoit va huquqiy asos bolgan 2002-yilning 12-dekabrida O'/bekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan "Davlat statistikasi in'g'risida"gi qonun (ushbu qonunga 2005-yil 20-dekabrida, 2010-yil t-sentabrida va 2012-yil 3-yanvarida tegishli o'zgartirishlar kiritilgan) va O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002-yil 24-dekabridagi O'/bekiston Respublikasi Makroiqtisodiyot va statistika vazirligini qayta tashkil etish to‘g‘risisda'’gi farmoniga ko'ra, Makroiqtisodiyot va statistika vazirligi tugatilib. uning asosida O'zbekiston Respublikasi tqti- sodiyot vazirligi va O'zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasi tashkil qilindi.
"Davlat statistikasi to'g'risida"gi yangi qonun va vuqorida keltirilgan ()'/bekiston Respublikasi Prezidenti farmoniga ko'ra. 2003-yilning 8-yan- varida O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ''O'zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo'mitasining faoliyatini tashkil qilish m'g'risida"gi qarori qabul qilindi.
Ushbu qarorga binoan Davlat statistika qo'mitasi milliv va mintaqaviv Niisusiyatlarni hisobga olgan holda. xalqaro andozalar va qoidalarga asos- langan, davlat boshqaruv idoralari, xo'jalik yurituvchi subyektlar, fuqa- mlar va tashkilotlarning rasmiy statistika axborotlariga bo'lgan talabini qondirish uchun statistika sohasida yagona siyosat olib boruvchi davlat ijroiya idorasi hisoblanadi.

Respublikamizdagi statistika idoralarining faoliyati 1994-vilda BMT- ning Statistika komissivasi tomonidan ma'quliangan tamoyillarlarga ham asoslanadi. Rasmiy statistikaning asosiy tamoyillarga rioya qilishi rasmiy statistika ma'lumotlariga foydalanuvchilar ishonchini oshirishga imkon beradi:

1- tamovil. Dolzarblik. xolislik va ochiqlik.
2- tamovil. Professionalizm.
3- tamovil. Statistik andozalardan foydalanish.
4- tamovil. Statistik ma’lumotlardan to'g'ri foydalanish va tahlil qilish.
5- tamovil. Statistik kuzatishlar samaradorligi.
6- tamovil. Maxfiylik.
7- tamovil. Qonunchilik va oshkoralik.
8- tamovil. Milliy darajada muvofiqlashtirish.
9- tamovil. Xalqaro darajada muvofiqlashtirish.
10- tamovil. Statistika sohasida xalqaro hamkorlik.
Rasmiy statistikada ushbu tamoyillarga rioya qilinishi milliy statistika idoralarida yuqori sifatli statistik axborotlar olinishiga imkon berib. ular- gajamiyat tomonidan ishonchni oshiradi.
Statistikaning rivoji mamlakatdagi hozirgi vaqtdagi vaziyat, iqtisodiyot va jamiyatdagi islohotlar jarayoni, boshqaruv tizimini qayta tashkil qilish. ijtimoiy yo'naltirilgan bozor iqtisodiyoti yo'llariga o'tish va eski iqtisodiy munosabatlardan yangi shakllarga o'tish bilan belgilanadi.
lqtisodiyotni boshqarishningyangi tamoyillaridan kelib chiqqan holda statistika oldiga quyidagi vazifalar qo'vilgan:
1. Boshqaruv idoralarining statistik axborotlarga bo'lgan ehtiyojlarini tahlil qilish va baholash.
2. Mamlakatda sodir bo‘layotgan ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni ifodalovchi hisob va statistikaning xalqaro amaliyotiga qo'llaniladigan statistik ko'rsatkichlar tizimini ishlab chiqish.
3. Statistik kuzatishni rivojlantirish. Statistikaning asosiy vazifasini bajarish niaqsadida maxsus uyushtirilgan tekshirishlar. ro'yxatlar. anketa orqali savol-javoblarni tashkil qilish va o'tkazish.
4. Statistikaning yagona uslubiy asosiga taya'nib axborot fondini tashkil qilish, uni boshqaruv va o'z-o'zini boshqarish idoralari va boshqa foydalanuvchilarni zarur statistik ma'lumotlar bilan ta'minlash maqsa- dida muntazam yangilab borish.
5. Ijtimoiv-iqtisodiy jarayonlarni ilmiy asoslangan tezkor tahlilini la.shkil qilish. Shakllangan statistik axborotlarning sifati, toMaligi. huqqoniyligi va tezkorligini ta’minlash.
6. Yoppasiga va qisman statistik kuzatish, maqsadli ma'lumotlar banki va registrar kabi usullarni qo‘llash maqsadida barcha davlat va nodavlat scktoriga tegishli xo’jalik yurituvchi subyektlarni to1 la qamrab olish va hisobdagi haqqoniylikni ta’minlash.
7. Axborotlarga ehtiyojlarni hisobga olgan holda statistik axborotlar oqimlari sxemasini ishlab chiqish.
8. Ochiq statistik axborotlarni barcha foydalanuvchilar tomonidan Icng olish huquqini ta’minlash.
Statistika fani statistika oldidagi vazifalami yechishda quvidagi \azifalami bajarish orqali faol qatnashadi:
• iqtisodiyotning turli hodisa va jarayonlarini bilish vositasi sifatida ifodalanadigan bilish funksiyasi;
• metodologik funksiya - statistik ko'rsatkichlar tizimini takomillash-
i n i.sh va tuzish;
• analitik funksiya-statistik axborotlar tahlilini chuqurlashtirish.
Yuqorida sanab o'tilgan vazifalami muvaffaqivatli bajarish statistika
amaliyoti va fanining metodologik birligi va ular faoliyatini muvofiq- lashtirishga ko'p jihatdan bog'liqdir.
Statistitka metodologiyasining hozirgi davrdagi rivoji quyidagi yo‘- nalishlarda sodir bodmoqda:
1. Iqtisodiyot holati va rivojlanish istiqbollariga statistik xarakteristika berish.
2. Tarmoqlar vamintaqalarning ijtimoiv-iqtisodiy rivojlanish darajalari ho'vicha farqlanishlarini va omillar ta'sirini oTganish metodologivasini i.ikom i 1 lashtirish.
1. Xalqaro va mintaqalararo taqqoslashlar metodologivasini rivojlan- ln ish.
I Milliy hisoblar tizimi (MHT) metodologivasini rivojlantirish.