I-bob. Statistik ma’lumotlarni to’plash nazariyasi va amaliyoti uslubiy ko‘rsatmalar va namunaviy masalalarni echish

3-masala. Maxsus tekshirish o‘tkazish natijasida korxonadagi ishchilarning ishga kelishda sarflaydigan vaqti va foydalaniladigan transportlari haqida ma’lumotlar to‘plangan. Ishchilarning birini savollarga javobi quyidagicha:

1. 
   Ishga kelishda ketadigan vaqt 63 minut
   

foydalaniladigan transportlar:

tramvay 16 minut

avtobus 0 minut

trolleybus 22 minut

metro 15 minut

temir yo‘l 0 minut

avtomashina 0 minut

1. 
   Piyoda 8 minut
   
2. 
   Yo‘lda kutishga ketadigan vaqt 10 minut
   

2. Ishga kelishda foydalaniladigan

transportlar soni 2 ta

Xatolarni toping.

Echilishi:

Birinchi xato: 1.1. javoblarda 3 ta transport qo‘llanilgan. 2. javobda esa «2 ta» yozilgan, aslida «3 ta» degan javob bo‘lishi lozim.

Ikkinchi xato: 1.1.,1.2. va 1.3. javoblar bo‘yicha jami ishga kelishda ketgan vaqt 71 minutni tashkil qiladi. 1. javobda esa «63 minut» deb yozilgan (piyoda ketgan vaqt – 8 minut hisobga olinmagan), aslida «71 minut» bo‘lishi kerak.
Statistik kuzatish natijasida olingan ma’lumotlarni jamlash va guruhlash statistik tahlilning ikkinchi bosqichi hisoblanadi.

Talaba amaliy mashg‘ulot darslarida statistik kuzatish ma’lumotlarini jamlash, guruhlash va guruhlash ma’lumotlarini statistik jadvalga joylashtirishi va tahlil qila olishi shuningdek xulosalar bera olishi lozim.

ushbu mavzuni chuqur o‘rganish uchun talaba amaliy mashg‘ulot darslarida quyidagilarni bilishi va bajara olishi kerak:

1. 
   Tipologik, tuzulmaviy va analitik guruhlash farqlarini;
   
2. 
   Guruhlashtirilayotgan belgi tahlilini;
   
3. 
   Teng va teng bo‘lmagan guruh oraliqlari bo‘yicha guruhlashni;
   
4. 
   Ochiq va yopiq guruh oraliqlari bo‘yicha guruhlashni;
   
5. 
   Ikkilamchi guruhlashni amalga oshirish usullarini;
   
6. 
   Taqsimot qatorlari mohiyatini va turlarini;
   
7. 
   Taqsimot qatorlarini grafiklar orqali tasvirlashni;
   
8. 
   Guruhlash ma’lumotlari asosida statistik jadvallar tuzishni va xulosalar qilishni.
   

Statistik kuzatish o‘tkazilgandan keyin o‘rganilayotgan hodisa to‘g‘risida turli tuman tarqoq ma’lumotlar to‘planadi. Navbatdagi vazifa o‘rganilayotgan hodisaning shu hodisaga xos xususiyatlarni ochib berish, undagi mavjud tendensiya va qonuniyatlarni baholash, miqdor o‘zgarishidan sifat o‘zgarishiga va aksincha sifat o‘zgarishidan miqdor o‘zgarishiga o‘tish jarayonlarini tavsiflash, baholash va umumlashtirishdan iboratdir. Bu masalarni statistik jamlash metodi orqali amalga oshiramiz.