I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


Kristall panjaralar, elementar kristall panjaralarga doir masalalarning yechilishi



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

Kristall panjaralar, elementar kristall panjaralarga doir masalalarning yechilishi: 
1. 
Masalaning berilishi. Agar kremniy kristalling doimiysi a=5,4 Ǻ bo‘lsa, 1 sm
-3
 
kremniy kristallida nechta elementar panjara bor? 
Masalaning  yechilishi:  berilgan  a=5,4  Ǻ,  topish  kerak,  1  sm
-3
  kremniy  kristallida 
qancha elementar panjara borligini. 
Bu holatda kristall panjara doimiysi a=5,4 Ǻ ga yoki a=5,4·10
-8
 sm ga tengligi va bu 
panjara kubdan iborat bo‘lganligidan bitta kub yachekaning hajmini tashkil qilishini 
topamiz.  
V
ya.
= a
3
=(5,4·10
-8
 sm)
3
 =1,57·10
-22
 sm
-3
 
ga tengligini hosil qilamiz. 
Bundan 1 sm
-3
 kristallda elementar panjara sonini quyidagi ifoda orqali aniqlaymiz. 
21
22
22
-
10
3
,
6
10
63
,
0
 
1,57·10
1
.
.






ya
V
V
N
p
e
 
Demak,  kristall  panjara  doimiysi  a=5,4  Ǻ  ga  teng  bo‘lgan  elementar  kub 
panjaradan  tuzilgan  1  sm
-3
  kremniy  kristall  panjarasidagi  elementar  panjaralar  soni 
21
10
3
,
6
.
.


p
e
N
tani tashkil etar ekan. 


 
22 
2. 
Masalaning berilishi. Miller indekslari nima. 

111



101



001

 kristall 
tekisliklarini kub elementar panjaralari yordamida chizib ko‘rsating. 
Kristallda  atomlar  joylashgan  yuzani  aks  ettiruvchi  tekisliklar  o‘z  tabiatiga 
qarab  kristall  panjaraning  har  xil  koordinatalarda  kesishini  ifodalaydigan  kattalik 
Miller indekslari orqali amalga oshiriladi. Miller indeksini topish uchun fazo o‘qlarini 
tekislik  kesgan  nuqtalar  a,b,c  kesmalarning  teskari  miqdorlari,  ya‘ni 
h
a

1
,   
k
в

1

l
c

1
olinib,  ular  umumiy  maxrajga  keltiriladi  va  maxraj  tashlab  yuboriladi.  Miller 
indekslari (h k l) harflari bilan belgilanadi.  
 
Agar  kristall  panjara  (111)  teksliklarida  kesishsa,  uning  fazodagi  holati 
quyidagi rasmga ko‘rsatilgandek ko‘rinishga ega bo‘ladi. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish