I-bob. "Pedagogika" fanining o‘qitishning maqsad

Sangvinik – qon so‘zi bilan boglik bulib, serxarakat, kuchli ta’sirlanish, muvozanatsiz bo‘lish nazarda tutiladi.

Xolerik–sarik ut organizmda ustun mikdorda bulishi asos kilib olinib, ta’surotni tez kabul kilib olish, kuchli kuzgolish, terisiga sigmaydigan shoshkalok odam xususiyati xisoblanadi.

Flegmatik – organizmda shilimshik modda flegma mikdori kupligi bilan ifodalanadi. Bu tipdagi odam ta’surotni bir muncha sekin kabul kiladi, ishga shoshilmay kirishadi, lekin ishni puxta, oxiriga etkazib bajarishga layokatli tip.

Melanxolik–qora o‘t mikdori bilan bog‘liq deb, hisoblanadi. Bu tipdagi odam

«og‘ir karvon», «tepsa tebranmas», atrofida sodir bo‘layotgan xodisalarga va odamlarga loqayd, «dunyoni suv bossa, tupigiga chiqmaydigan» tip. Antik davr psixologiyasidagi bu turlar keyin yana kup marta tadbiqqilinib, yana shu turt tip nomi saqlanib qolgan.

Temperamentning 4 tipi bor:

Xolerik – «jangovar, jushkin, oson va tez ta’sirlanadigan tip». (I. P. Pavlov). CHakkon, tez xarakat kiladi, kattik va tez gapiradi, uzini tutib turishi kiyin, bazan xato javob kaytaradi.

Sangvinik – xarakatchan, muvozanatli tip. YAngi shart sharoitga tez moslashadi, tez ishga kirishib tez soviydi, uz urnini, rolini tez almashtiradi,begaraz, kek saklamaydigan tip. («Bir kop yongok»).

Flegmatik – xissiyotlari sekin paydo buladi, ammo barkaror va davomli buladi. U vazmin va yuvosh, uning jaxlini chikarish kiyin, lekin jaxli chiksa tuxtatish xam kiyin, kasoskor, ginachi.

Melanxolik – reaksiyalari kupincha kuzgovchining kuchiga tugri kelmaydi, lokayd, lanj, uzini tez yukotib kuyadi, biror ishda tashabbuskorlik kursatmaydi. Xissiyotlari juda sekin paydo buladi.

SHulardan kelib chiqqan xolda, shaxsning mehnat qilish uslubini tanlash va professional mahoratni o‘stirishda ayni shularga e’tibor berish kerak. Masalan, ba’zilar xoleriklarga o‘xshash qiziqqon, tezkor bo‘lishadi. Uning mehnat jarayonidagi ishini kuzatadigan bo‘lsak, faollik, ishni tez bajarishga layoqat ijobiy bo‘lsa, uning sifati, chala tashlab ketish havfi, ba’zi tomonlariga yuzaki qarashi kishini o‘ylantiradi. SHu nuqtai nazardan olib qaralganda, hayotda sof temperament ham bo‘lmaydi va u yoki bu temperament tipi juda yaxshi ham emas. har bir tipning o‘ziga xos nozik, kuchsiz tomonlari va shu bilan birga kuchli, ijobiy tomonlari ham bo‘ladi.