I bob. O‟zbekiston soliq tizimini yanada rivojlan

3.2.  Yuridik  shaxslardan  olinadigan  foyda  solig‟i  imtiyozlaridan 

investitsion faollikni oshirishda foydalanish masalalari 

 

O‘zbekiston Respublikasida amalda bo‘lgan soliq tizimining samaradorligini 

oshirishga  ko‘maklashuvchi  muhim  va  zarur  shartlardan  biri  rivojlangan 

mamlakatlarning tajribasini puxta o‘rganishdir. 

2012-yilda  Kanzas  soliq  solinadigan  keng  miqyosli  soliq  islohotini  amalga 

oshirdi.  Ko‘rinib  turibdiki,  bu  o‘zgarishlar  yangi  biznesni  shakllantirish  yoki 

mavjud korxonalarni kengaytirish kabi haqiqiy iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish 

uchun  rag‘batlantiruvchi  omillarni  kuchaytiradi.  Islohotlar  shuningdek,  daromad 

manbalarini  qayta  ko‘rib  chiqish  orqali  soliqqa  tortilishdan  saqlanish  uchun 

rag‘batni kuchaytirdi. Ushbu maqolada, 2010-2014 yillarga mo‘ljallangan federal 

ma‘muriy  foyda  solig‘i  ma‘lumotlari  yordamida  ushbu ta‘sirlarni  tasdiqlaydi.  Bir 

nechta  topilmalar,  keng  miqyosli  va intensiv  marjlar  bo‘yicha,  o‘tishni taqiqlash, 

daromadni qayta ko‘rib chiqish shaklida soliqdan qochishning ko‘payishiga va ish 

haqi  bilan  qoplangan  korxonalarning  daromadlari  bilan  qoplangan  ishlarning 

harakatlariga  o‘tishga  olib  keladi.  Biroq,  Kanzasdagi  islohotlar  haqiqiy  iqtisodiy 

faollikning oshishiga olib keladigan ko‘p dalillar topilmadi.

33

 

                     

33

  Jason  DeBacker,  Bradley  T. Heim,  Shanthi  P.  Ramnath,  Justin  M.  Ross.  Journal  of  Public  Economics,  Volume 

174, June 2019, Pages 53-75 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0047272719300386 

---

65 

Yaponiya soliq tizimi qayta isloh qilingan. Amerikalik olim doktor K.Shoup 

tavsiyasi  bilan  (1949yil)    to‘g‘ri  soliqlarga  asoslangan  soliq  tizimiga  asos 

solingan.

34

 

Yaponiya  byudjeti  asosini  to‘g‘ri  soliqlar  tashkil  etib,  bunda  yuridik  va 

jismoniy shaxslar daromad solig‘i davlatga eng yuqori  daromad keltiradi. Soliqqa 

tortiladigan  daromad,  koorporatsiyaning  foydasi  koorporatsiyaning  soliq  qonuni 

talabiga muvofiq qabul qilingan prinsiplar asosida hisoblanadi. 

11-jadval