I bob. O’zbekiston respublikasi tijorat banklari faoliyatida kreditlashning nazariy uslubiy asoslari

XULOSA VA TAKLIFLAR
Mamlakatimizda bank tizimining barqaror rivojlanishini ta’minlash iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida ob’ektiv zaruriyat bo’lib, bu o’z navbatida tijorat banklari faoliyatini doimiy nazorat qilishni va ularni samarali tashkil etish uchun bank tomonidan amalga oshirilayotgan operatsiyalarning daromadliligini oshirish, ushbu operatsiyalarni amalga oshirishda qilinayotgan sarf-xarajatlarni kamaytirish va shu asosda bank foydasini ko’paytirish yo’llarini topishni talab etadi.
Hukumatimiz tomonidan bank tizimini rivojlantirish bo’yicha ichzil ravishda amalga oshirilib kelinayotgan islohotlar sohani barqaror rivojlanishi ta’minlanmoqda. Sohada amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida bank tizimining jami kapitali 2014 yilga nisbatan 23,3 foiz ko’payib, 7 trillion 800 milliard so’mga yetdi. Bu ko’rsatkich keyingi 5 yilda 2,4 barobar oshdi. Mazkur yutuqlarimiz natijasida bank tizimi kapitalining yetarlilik darajasi qariyb 24 foizni tashkil qildi. Bu umumiy qabul qilingan xalqaro standartlardan 3 marta, bank likvidligi esa eng yuqori ko’rsatkichlardan 2 marta ko’pdir. Bundan tashqari mamlakatimizdagi barcha banklar dunyoning yetakchi agentliklari tomonidan barqaror deb baholangan.
Biz yuqorida olib borilgan tahlil va kuzatishlar natijalariga asoslangan holda keltirib o’tilgan muammolardan kelib chiqqan holda tijorat banklarini kreditlash faoliyatini yanada takomillashtirishga xizmat qiladigan taklif va tavsiyalarni keltirib o’tamiz.
-Bazel qo`mitasining kapital yetarliligi va bank likvidligi borasidagi yangi tavsiyalarini joriy qilish bo`yicha ishlarni davom ettirish;
- banklar faoliyatining aniq va xolis baholanishini ta’minlovchi CAMEL(S) tizimining yangi talqinini tatbiq qilishni ko`zda tutgan holda tijorat banklarining moliyaviy holatini baholash tizimini yanada takomillashtirish;
- masofaviy nazorat tizimini bu sohadagi ilg`or xalqaro tajriba asosida yanada takomillashtirish;
- bank tizimidagi tizimli tavakkalchiliklarni aniqlashga qaratilgan makroprudensial tahlilning zamonaviy usullarini keng qo`llash;
- ilg`or xalqaro tajribaga asoslangan holda tijorat banklarini stress-testlardan o`tkazish amaliyotini keng ko`lamda joriy qilish va rivojlantirish;
- tijorat banklaridagi korporativ boshqaruv organlari rolini va mas’uliyatini oshirish hamda korporativ boshqaruv, tavakkalchiliklar va kapitalni boshqarish tizimlariga belgilangan talablarga rioya qilinishi ustidan nazoratni kuchaytirish.  Banklarda uzoq va qisqa muddatli kreditlar nisbatini optimallashtirish;  Bank faoliyatida doimiy nazoratni yanada kuchaytirish, ayniqsa, kredit qaytarilishi bo’yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni og’ishmasdan amalga oshirilishi ta’minlash.
Yuqoridagilardan xulosa qilib aytish kerakki, hozirgi kunda mamlakatimiz tomonidan bank tizimiga berilayotgan e’tibor tufayli bank tizimining barqaror faoliyati ta’minlanmoqda.