I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Tayanch tushunchalar:  tekis  o‘zgaruvchan  harakatda  tezlik,  tekis 
o‘zgaruvchan  harakatning  o‘rtacha  tezligi.
1.  100  metr  masofaga  yugurish  musobaqasidagi  harakatning  tezlik  grafigini  chizing.
2.  Tekis  tezlanuvchan  va  tekis  sekinlanuvchan  harakat  qilayotgan  jismning  tezlik 
grafigini  chizing.
1. Joyidan qo‘zg‘algan jism 0,2 m/s
2
 tezlanish bilan harakat qila boshlasa, u 1 minutda 
qanday tezlikka erishadi? 
.
 υ
o‘rt 
= [5 + (1 · 10)/2] m/s =
       = 10 m/s = 36 km/soat.
;
.
;
.

---

44
Kinematika asoslari
(1)
2. Boshlang‘ich tezligi 3 m/s bo‘lgan jism 0,4 m/s
2 
tezlanish bilan tekis tezlanuvchan 
harakat qilib, 30 s da qanday tezlikka erishadi? 
3. 60 km/soat tezlik bilan ketayotgan «Neksiya» avtomobili motori o‘chi rilganidan 
keyin  0,5 m/s
2
 tezlanish bilan tekis sekinlanuvchan harakat qila boshladi. 20 s 
dan keyin uning tezligi qancha bo‘ladi? Shu 20 s davomida o‘rtacha tezligi qancha 
bo‘ladi? 
4.  0,4  m/s
2
  tezlanish  bilan  tekis  tezlanuvchan  harakat  qilayotgan  jismning  ma’lum 
vaqtdagi tezligi 9 m/s ga teng. Jismning shu vaqtdan 10 s oldingi paytdagi tezligi 
qancha bo‘lgan? 
5.  Boshlang‘ich  tezligi  2  m/s  bo‘lgan  jism  3  m/s
2 
tezlanish  bilan  harakat  qila 
boshladi. Bun day harakat uchun tezlik grafigini chizing.
6. Avtomobil yo‘lning birinchi yarmini υ
1 
= 20 m/s, ikkinchi yarmini υ
2 
= 25 m/s tezlik 
bilan bosib o‘tdi. Uning jami yo‘ldagi o‘rtacha tezligini toping.