I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

QO‘SHIMCHA SAVOLLAR
 
1. Ikkita bir xil qayiqdan birida o‘tirgan bola ikkinchi qayiqni arqon bilan 
tortsa, ikkala qayiq bir xil suriladimi? Agar javob salbiy bo‘lsa, qaysi qayiq 
ko‘proq suriladi?
2. Osmonda turnalar galasi uchib ketmoqda. Ularning bir­biriga nisbatan 
harakati haqida nima deyish mumkin? 
3. Nima uchun ko‘chish bosib o‘tilgan masofaga teng yoki kichik bo‘lishi 
mumkin, lekin katta bo‘la olmaydi?
4. Poyezd oynasidan qaralsa, tashqaridagi daraxtlar, uylar oyna yonidan 
chopib o‘tib turadi. Bunda oyna yaqinidagi predmetlar tezligi, oynadan 
uzoq dagi predmetlar tezligidan katta bo‘ladi? Nima sababdan?
5. Avtomobil oynasidan kuzatib boruvchi kishiga boshqa avtomobil 
g‘ildiragining harakati qanday ko‘rinadi?
6. Avtomobilning o‘ng va chap g‘ildiraklari burilishda bir xil yo‘l bosib 
o‘tadimi?
7.  Yerda  5,6  m  uzunlikka  sakraydigan  odam  Oy  yoki  Marsda  necha 
metr uzoqlikka sakrashi mumkin? Agar Yerning massasi Quyoshchalik katta 
bo‘lsa, bu uzunlik o‘zgaradimi?
8. Velosipedchi burilayotganida nima uchun burilayotgan tomonga og‘adi?
9. Normal atmosfera bosimi hamma shaharlarda bir xilmi? Bir xil bo‘lma­
sa, nima uchun? 
10. Yer orbitasi bo‘ylab harakatlanayotgan kosmik kema ichida gugurtni 
yoqish mumkinmi?
11. Ishlatilayotgan arra qanday maqsadda moylab turiladi?
12. Nima uchun muz ustida sirpanib ketganimizda orqaga yiqilamiz?
13. Nima uchun parashyutda sakragan odam yerga parashyutsiz odamga 
nisbatan sekin tushadi?
14. Mayatnikli, qumli va burama soatlar Oyda ishlatilsa, Yerdagidek ish­
laydimi? Nima uchun?
15. O‘tmishda yurtimizda «Qo‘qon arava» nomi bilan mashhur aravalar 
ishlatilgan. Ularning g‘ildiraklari otning bo‘yidan ham baland qilib yasalgan. 
Buning sababi nimada?
16. Odatda, otaravaning orqa g‘ildiragi oldidagidan kattaroq qilib yasal­
gan. Nima uchun? 

---

147