I боб. Жиноят Кодексининг вазифалари ва принциплари

143-модда. Хат-ёзишмалар, телефонда сўзлашув,телеграф хабарлари ёки бошқа хабарларнинг сир сақланиши тартибини бузиш
Хат-ёзишмалар, телефонда сўзлашув, телеграф хабарлари ёки бошқа хабарларнинг сир сақланиши тартибини қасддан бу­зиш, шундай ҳаракатлар учун маъмурий жазо қўлланилгандан кейин содир этилган бўлса, -
энг кам ойлик иш ҳақининг йигирма беш бараваригача миқ­дорда жарима ёки уч йилгача муайян ҳуқуқдан маҳрум қилиш ёки уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари ёхуд олти ойгача қамоқ билан жазоланади.

1. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 27-модда­си-да фуқароларнинг хат-ёзишмалари ва телефонда сўзла­шувлари ҳимояланиши ҳуқуқи, шунингдек, шахсий ҳаётга арала­шишдан ҳимояланиш ҳуқуқи мустаҳкамланган.

Конституциянинг мазкур қоидалари Фуқаролик ва сиёсий ҳу-қуқлар тўғрисидаги Халқаро Пактнинг 17-моддасига ва Инсон ҳу-қуқлари умумжаҳон декларациясининг 12-моддасига асосла­нади.
2. Жиноят объекти фуқароларнинг хат-ёзишмалари, теле­фон, телеграф сўзлашувлари ёки бошқа маълумотларнинг сир сақланишига бўлган конституциявий ҳуқуқлари ҳисобланади.
3. Объектив томондан жиноят фуқароларнинг почта-теле­граф хабарлари ёхуд телефонда сўзлашувлари мазмуни билан бе­гона шахсларнинг ғайриқонуний равишда танишуви ёки уларнинг хат-ёзишмаларда, телеграммаларда, телефаксда, телефонда, элек­трон почта орқали ва ҳоказоларда жўнатилган маълумотларни ошкор этишда ифодаланади.
Ушбу модда маъмурий преюдиция (олдинги маъмурий ечим­нинг зарурлиги)га эга. Жиноий жавобгарлик суд томонидан ушбу ҳаракатларга нисбатан маъмурий жазо чоралари қўлланилгандан кейин бошланади.
4. Жиноят фуқароларнинг почта-телеграф хабарлари ёхуд те­лефонда сўзлашувлари мазмуни билан бегона шахсларнинг ғай­-риқонуний равишда танишуви ёки уларнинг хат-ёзишмаларда, телеграммаларда, телефаксда, телефонда ва ҳоказоларда жўната-диган маълумотларни ошкор этишида ифодаланади.
5. Хат-ёзишмалар, телефон, телеграф сўзлашувлари ёки бошқа хабарларнинг эгасининг рухсатисиз танишиш ёки уларни битта бегона шахсга ошкор этилиши вақтидан бошлаб жиноят тугал­ланган ҳисобланади.
6. Хат-ёзишмалар, телефон, телеграф сўзлашувлари ёки бошқа хабарларнинг сири жиноятни очиш, жиноятни аниқлаш ва жино­ятчини ушлаш мақсадида қонунда белгиланган тартибда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи орган ходимлари томонидан бузилган ҳол­ларда шахсларнинг ҳаракатлари жиноий жазоланмайдиган қил­миш деб топилади.
7. Мансабдор шахсларнинг ғайриқонуний ҳаракатлари, те­гиш-ли белгилар мавжуд бўлган ҳолатда, ЖК 205 ёки 206-модда­лари-да назарда тутилган мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш жиноятини вужудга келтириши мумкин.
8. Субъектив томондан ушбу жиноят тўғри қасддан содир этилади.
9. Жиноят субъекти 16 ёшга тўлган шахс ҳисобланади.