I bob. Ishlab chiqaruvchi kuchlar haqida tushuncha


Feodal ishlab chiqarish tartibi



Download 75,55 Kb.
bet6/16
Sana11.03.2022
Hajmi75,55 Kb.
#489241
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
ISHLAB CHIQARUVCHI KUCHLAR VA ISHLAB CHIQARISH MUNOSABATLARI, ULAR O’RTASIDAGI MUNOSABATLAR

Feodal ishlab chiqarish tartibi Feodal ishlab chiqarish tartibi ishlab chiqaruvchi kuchlarning sezilarli darajada rivojlanishi bilan bog'liq bo'lib, tegirmonlar, og'ir g'ildirakli pulluklar va boshqa qishloq xo'jaligi mahsuldorligini oshiradigan yangiliklar kiritildi.


Shaharlarning o'sishi tarixdagi yangi voqeani anglatadi, chunki shaharlarda birinchi marta ishlab chiqarish munosabatlari erdagidan farq qiladi. Shuning uchun, avvalgi ishlab chiqarish rejimlaridan farqli o'laroq, shaharlar qishloqning davomi emas edi, ammo ikkalasi ham tobora ko'proq qarama-qarshilikka duch kelishdi.Shahar va qishloqning ijtimoiy munosabatlari o'rtasidagi ushbu dinamika shaharlarda savdo va ishlab chiqarishning rivojlanishi bilan birga feodal ishlab chiqarish uslubi dinamikasining va feodalizmdan kapitalizmga o'tishning muhim elementlari bo'lgan.
Bu davrda savdogarlar sinfi rivojlandi, garchi serflar bir egasiga qullik orqali bog'langan bo'lsa-da, asosan qullar edi, chunki ularning daromadi yoki yuqoriga ko'tarilish qobiliyati yo'q edi. Kapitalistik ishlab chiqarish usuli
Kapitalistik ishlab chiqarish usuli ishlab chiqarish vositalari xususiy kapitalistlarga tegishli ekanligiga asoslanadi. Mahsulotlar bozor uchun ishlab chiqariladi va raqobatbardosh bo'lish uchun ishchilarga eng kam ish haqi talab qilinadigan darajada ko'p ish talab qilinishi kerak.Marks qanday qilib inson ilgari bepul taqdim etgan mehnati uchun ish haqi talab qilganini ta'kidladi. Shunga qaramay, kapital oldida narsalar va odamlar faqat foydali ekanliklari uchun mavjuddirlar.
Boshqa tomondan, ishchilar o'zlarining haqiqiy iqtisodiy foydalari kapitalistning ularni shu tarzda ekspluatatsiya qilishining oldini olishda ekanligini angladilar.
Ijtimoiy ishlab chiqarish munosabatlari qarama-qarshi bo'lib, Markes proletariat kapitalizmni ag'darishga olib kelishi kerak bo'lgan sinfiy kurashni keltirib chiqaradi.Shunday qilib, yangi ishlab chiqarish usuli kommunizm deb nomlangan ishlab chiqarish vositalariga jamoaviy egalik qilishga asoslangan bo'ladi.
Sotsialistik yoki kommunistik ishlab chiqarish usuli hozirgi kungacha utopik ishlab chiqarish usuli hisoblanadi. U jamoat mulkining ustunligiga asoslangan ishlab chiqarishni xususiy tashkil etishini rad etadi. Shu tarzda ishlab chiqaruvchi kuchlarni cheksiz takomillashtirish va ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun imkoniyatlar ochiladi.
Kommunizm davrida ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish munosabatlari o'rtasidagi ziddiyatlar antagonistik bo'lmaydi. Bunday qarama-qarshiliklar ijtimoiy jarayonlarni ongli boshqarish orqali erishiladigan yaxshi ishlab chiqarish munosabatlari orqali hal qilinishi kerak.Ishlab chiqarish usuli - ishlab chiqaruvchi kuchlar va ishlab chiqarish munosabatlari birligi hamda o’zaro ta`siri.
Ishlab chiqaruvchi kuchlar - ishlab chiqarishning shaxsiy va moddiy omillari, ya`ni ishchi kuchi bilan ishlab chiqarish vositalari birligi.Ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar - bu kishilar uchun zarur bo’lgan hayotiy ne`matlarni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va is`temol qilish jarayonida vujudga keladigan munosabatlar.Mulkdan foydalanish - mol-mulkning iqtisodiy faoliyatda ishlatilishi yoki ijtimoiy hayotda qo’llanilishi, ya`ni uning nafli jihatlarining bevosita iste`mol qilinishi.Mulqni tasarruf etish - mol-mulk taqdirini mustaqil hal qilish. Mulkka egalik qilish - mulkdorlik huquqining uning egasi qo’lida saqlanib turishi va yaratilgan moddiy boyliklarni o’zlashtirishning ijtimoiy shakli.
Mulk ob`ektlari - mulkka aylangan barcha boylik turlari.Mulk sub`ektlari - mulk ob`ektini o’zlashtirishda qatnashuvchilar, mulkiy munosabatlar ishtirokchilari.Xususiylashtirish - mulkka egalik huquqining davlatdan xususiy shaxslarga o’tishi.Davlat tassarrufidan chiqarish - davlat mulki hisobidan boshqa nodavlat mulk shakllarining vujudga keltirilishi.


Download 75,55 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish