I bob. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

Maʻlumotni parallel uzatish.
 
Bunday uzatishda maʻlumot qismlarga 
ajratilib, bu qismlar alohida liniyalar orqali bir vaqtda uzatiladi. Parallel liniyalarda 
ketma-ket liniyalarga nisbatan maʻlumot ancha tez uzatiladi. Ammo bu usulda 
kabel uzunligi 15 fut (5 metr) gacha bulishi mumkin, xolos. Shuning uchun bu 
usulda maʻlumot, masalan, protsessordan printerga uzatiladi. 
 
4.3. Uzatish yoʻnalishlari va rejimlari 
 
Maʻlumot oqimi yoʻnalishlari: simpleks, yarim dupleks va toʻliq dupleks
. 
Ikkita maʻlumot almashinish uchun ulangan kompyuterlar urtasida maʻlumot 
almashinish uch xil usulda amalga oshiriladi: simpleks, yarim dupleks va toʻliq 
dupleks. 
 
- Simpleks uzatish
. 
Bunday uzatish turida maʻlumot fakat bir tomonga 
karab okadi. Bunga anʻanaviy televideniyeni misol keltirish mumkin: maʻlumot 
doim uzatish stantsiyasidan televizion antennalarga uzatiladi. Teskari yoʻnalishda 
xech qanday signallar uzatilmaydi. Baʻzi kompyuterlashgan maʻlumot yiguvchi 
qurilmalar xam shu printsip asosida ishlaydi (masalan, yer qimirlashi 
parametrlarini ulchaydigan seysmograf). 
4.1- rasm. Maʻlumot oqimi yoʻnalishlari: Simpleks uzatish 
 
- Yarim dupleks uzatish
. 
Bu usulda maʻlumot ikkala yoʻnalishda xam 
uzatilishi mumkin, ammo bir vaqtda bu yoʻnalishlardan biri orqaligina maʻlumot 
uzatilishi mumkin. Bu usul maʻlumot almashinish uchun eng keng ishlatiladi. 

---

67 
4.2- rasm. Maʻlumot oqimi yoʻnalishlari: Yarim dupleks uzatish 
- 
Toʻliq dupleks uzatish.
 
Bu usulda maʻlumot bir vaqtda ikkala yoʻnalish 
boʻyicha xam uzatilishi mumkin. Telefon yordamida gaplashishni bunga uxshatish 
mumkin. Bunday maʻlumot almashinish usuli yirik kompyuter tizimlarida 
qoʻllaniladi. Bu usuldan baʻzi yangi modem turlarida va Microsoft Netmeeting 
kabi dasturlar bilan ishlayotganda xam foydalanish mumkin. 
4.3- rasm. Maʻlumot oqimi yoʻnalishlari: dupleks uzatish