I bob. Auto cad dasturi va qirqim turlari haqida

 Murakkab siniq qirqimlar haqida 
Murakkab qirqim.
Ikki va undan ortiq kesuvchi tekislik bilan hosil 
qilingan qirqim murakkab qirqim deyiladi. Murakkab qirqiinlar pog`onali va siniq 
qirqimlarga bo’linadi. Kesuvchi tekisliklar o`zaro parallel joylashgan bovlsa, pog`onali 
qlrqim hosil boladi (39-shakl). 
Shaklda detalni kesuvchi uchala tekislik oszaro parallel bo’lib, frontal 
proyeksiya tekisligi bilan jipslashtirilgan, Murakkab pog’onali qirqimlar oddiy 
qirqimlar singari gorizontal, frontal va profil qirqimlar bo’lishi mumkin. 40-
shaklda frontai pog`onali qirqim tasvirlangan. 
Kesuvchi tekisliklar o’zaro kesishib burchak hosil qilsa, iniq qirqim hosil 
bosladi (41-sha.kl), Bunday qlrqim berilgan detalning proyeksiyasi chizilganda shartli 
ravishda kesuvchi tekisliklarning o`zaro kesishish chizlg’i atrofida bitla tekis yuza 
hosil bolib, asosly proyeksiya tekisliklaridan birortasiga parailel vaziyatga kelguncha 
aylantirib, 42-shaklda ko’rsatilgandek tasvirlanadi Siniq qirqim hamrna qirqirnlai kabi 

---

39 
frontal, gorizontal va profil bolishi mumkin 9-shaklda frontal siniq qirqim 
ko’rsatilgan. 
Qirqim bajarishning alohida hollari. Ko’rinishning bir qismi bilan 
qirqimning bir qisrnini birlashtirish. 
Ba`zan buyumning tashqi va ichki tuzilishini 
bir vaqtning ozida ko’rsatishga to`g`ri kelsa, ko’rishning bir qismi bilan qirqimning bir 
qismini birlashtirib chizish (tasvirlash) mumkin. 
Agar Chizmada buyumning tasviri (ko’rinishi) simmetrik bo’lsa, 
ko’rinishning bir qismi (masalaii, olddan ko’rinishi bilan frontal qirqim) birlashtirib 
tasvirlanadi (10-shakl). Chaklda olddan ko’rinishning bir qismi bilan frontal 
qirqimning bir qismini ingichka shtrix-punktir chiziq, ya'ni simmetriya o`qi 
birlashtiradi. 
Agar chizmada simmetriya o’qi biror kontur chiziq bilan ustma-ust tushib 
qolsa, u holda ko’rinish bilan qirqirn qisirilari ingichka to’lqinsimon 
39-shakl 

---

40 
40-shakl 
41-shakl 

---

41 
42-shakl 
43-shakl 

---

42 
chiziq yordamida birlashtiriladi. 43-shaklda simmetrik buyumlarni 
to’lqinsimon chiziqni qulay vaziyatlarda o`tkazish hollari ko`rsatilgan. 
Simmetrik bo’lmagan buyumda koxrirtish bilan qirqimni birlashtirish 
namunasi4-shaklda ko’rsatilgan. 
Ko`p buyumlarning qovurg’a, kegay singari o’ziga xos
 
konstruktiv 
elementlari boladi (44-shakl). Bunday buyumlarning
 
qirqimlarini bajarishda 
ularning o’ziga xos
 
tomoni shundaki, kesuvchi tekislik qovurg’a yoki kegay 
bo’ylab kesganda ham kesim shakli shtrixlanmaydi. Ular detalning boshqa 
qismlaridan asosiy chiziq bilan ajratib ko`satiladi. 44-shaklda frontal kesuvchi 
tekislik qovurg`ani kesib ovtgan, ammo frontal qirqimda qovurga shtrixlanmagan va 
buyumning boshqa qismidan asosiy tutash chiziq bilan ajratilgan. 
45-shakida Chizmada kegay burib frontal tekislikka parallel vaziyatga keltirib 
tasvirlangan, lekin kegay orqali kesuvchi tekislik o’tgan deb qaralsa ham u 
shtrixlanmagan. Shtrixlanganda kegay haqida to`g`ri tasavvur bermagan bo’lar 
edi. Bundan tashqari, ko’rinishlarda ayrim buyumlarning uning hamma elementlari 
toliq ko’rsatilishi shart emas, 45-shakl, b da ko`rsatilgandek nning biror qismi va 
elementlarining soni ko’rsatish etarli bo’ladi. 
44-shakl 

---

43 
45-shakl 

---

44