I adabiyotlar sharhi

Hayvon mahsulotlaridan zaharlanishlar. Ayrim baliqlar va hayvonlarning aozolari, masalan, qoziqbosh balig’i, usach, ignaqorin baliq uvildirig’I, qoramolning buyrakusti va meodaosti bezlari zaharli hissoblanadi. Qoziqbosh balig’i O’rta Osiyoning ba’zi bir havzalarida-Balxash ko’llari, Issiqko’lda, Amudaryo, Sirdaryo, Orol dengizida tarqalgan.Ichki aozolardan tozalangan baliq bezarar bo’ladi. Usach Rossiyaning ko’pgina daryolarida: Volga, Dnepr, Kubanda va O’rta Osiyo daryolarida yashaydi. Ignaqorin baliq Tinch okeanda, kochak –Armaniston daryolarida tarqalgan.
Ko’rsatib o’tilgan baliqlarning uvildirig’idan zaharlanish manzarasi o’tkir gastroenterit belgilari bilan ajralib turadi, qorinda og’riq paydo bo’ladi, bemor qusadi, axlatiga aksari qon aralashgan bo’ladi. Maolumki, ilonbaliqlarning teri bezlaridan zaharli shilimshiq ajraladi. Shilimshiqdan tozalangan ilonbaliq zararsiz.Qoramollarning buyrakosti bezlaridan zaharlanishlarda gastroenterit belgilari bilan bir qatorda juda hol quriydi, ko’rish qobiliyati buziladi.
Baliqlar urchigan davrda zaharlanish. Urchish vaqtida ayrim baliqlarning (lin, olabug’a, skumbriya) uvildirig’i zaharli xossalarga ega bo’ladi. Ilonbaliq, oqbaliq, cho’rtanbaliq, jigari ham bu davrda zaharli bo’ladi.Biroq bu mahsulotlardan zaharlanish juda kam uchraydi.
Asaldan zaharlanish. Zaharli o’simliklar (mingdevona, bangidevona, rododendron, azaliya va boshqalar) nektaridan hosil bo’lgan asalni iste’mol qilish oqibatida zaharlanish kelib chiqadi. Kasallik tez o’tadi, asalni yeyilmasa, kasallik alomatlari yoqoladi.Kasallikning oldini olish uchun asalarilarni zaharli o’simlik o’sadigan joydan uzoqda boqish lozim. [2,14,15]
Oziq-ovqat korxonalariga oziq mahsulotlarini tashib keltirish, saqlash, realizatsiya qilish jarayonida sanitariya-gigiena qoidalarining qo’pol ravishda buzilishi oqibatida ovqatdan zaharlanishlar ro’y beradi, bunda sanitariya nazorati organlari vakillari bemorlardan so’rab surishtirish,ovqat mahsulotlarini labaratoriyada tekshirish natijalariga tayanib javobgar shaxslarni jarimaga tortadi,zarur hollarda muassasa faoliyatini to’xtatish haqida qaror chiqaradilar. [16-20]