|
Butun dunyo madaniyat va san'at ixlosmandlari uchun o'tmishdan «jonli ertaklar» hikoya qiluvchi sokin va sirli go'shalar - muzeylar doim ham alohida e'tiborga loyiq bo'lib kelgan. Shu bois ham 18 - may butun dunyoda muzeylar kuni sifatida nishonlanishi aynan muzeylar faoliyatiga qiziquvchilar uchun notanish ma'lumot emas, deb be'malol ta'kidlashimiz mumkin. Har yili 18-may kuni dunyo bo'ylab muzey xodimlari o'zlarining professional bayramlarini - Xalqaro muzey kunini nishonlashadi. Bu ko'pchilik taxmin qilganidek, birinchi muzey ochilgan kun bilan bog'liq emas. Bu an'ana dastlab 1977 - yilda, Xalqaro muzeylar kengashining (ICOM) navbatdagi yig'ilishida o'rtaga tashlangan taklif bir ovozdan qabul qilinganidan buyon davom etib
kelmoqda.1 1978 - yildan beri Xalqaro muzeylar kuni 150 dan ortiq mamlakatlarda nishonlanib kelinmoqda. Ushbu madaniy bayramning nishonlanish ko'lami bugun turli hududlarda turlicha ko'rinish kasb etadi. Ulardan biri so'nggi yillarda mashhur bo'lib kelayotgan "Muzeylar kechasi" dir. Dunyoning ko'plab shaharlarida, odatda 18 mayga yaqin shanbadan yakshanbaga o'tar kechasi ana shunday bayramlar tashkil etiladi.
I.A.Karimov “Ota bobolarimizga ana shunday ranglar bilan ajratib baho
7
bermasligimiz, balki ularning xayotini, muayyan davr mohiyatini to`g’ri
tushunishga harakat qilishimiz lozim”
1
.
Tanlangan mavzuni o`rganish va taxlil etishimizda sho`rolar davri, mustaqillik
yillarida muzey ishi, muzeylarning mustaqillik yillaridagi rivoji, me`yoriy-huquqiy
asoslari, muzeyshunoslikning dolzarb masalalari, bolalar muzeylari, muzey
pedagogikasiga oid maktablarni Darmon Kuryazova kitobida
2
aniq dalillar asosida
berilganligi ish uchun katta ahamiyat kasb etadi. Erkin Mirzalievning kitobida
3
viloyat o`lkani o`rganish muzeyi va boshqa jamoatchilik muzeylarning rivojlanish
tarixi, ilmiy-ommaviy tadbirlar, xazina-fond ishlari, ilmiy ekspozitsiyalarni
yaratish ko`rgazma zallarni jixozlash uslublari borligi bilan ishda ushbu
qo`llanmadan umumiy tarzda foydalanish imkoniyatini berganligi bilan ajralib
turadi.
M.G.Zairovaning maktab muzeyi to`g’risidagi kitobi
4
da sovet tuzumi davridagi
maktab muzeylari faoliyati berilgan. Uni taxlili shuni ko`rsatadiki, u davrda
muzeyning ilgari surgan g’oyasi kommunistik tarbiya, an`analarini yoshlar ongiga
singdirish, tashviq etishdan borayotganligini ko`rish mumkin.T.V.Moloknova
to`plamda chop etilgan “Maktab va muzey” maqolasida
5
maktablarning muzey
bilan aloqasining o`rni tarixini o`rganishdagi yoshlar ongiga singdirishda jonli
eksponatlarning o`rni va roli kattaligi bayon etilgan. B.A.Stolyarovning muzey
pedagogikasi nomli kitobida
6
yoshlar tarbiyasida muzey pedagogikasi sohasida bir
qator mamlakatlarda olib borilayotgan tajribalar taxlili berilishi bilan aloxida
qimmatli adabiyotlar sarasiga kiritish mumkin. Shuningdek, YA.G’ulomovning
kitobi
7
moddiy-madaniy yodgorliklarni saqlash, o`rganish muammolari yechimini
yaratishda alohida tarixiy qimmatga ega asarlar qatoriga kiradi. Bu borada
Y.Qosimovning kitobi ham moddiy-madaniy yodgorliklarni saqlash, o`rnini, usul
qolaversa viloyatda o`z ish faoliyati, yoshlar tarbiyasi va boshqa yo`nalishlari bilan
alohida tarixini yaratishi bilan ajralib turuvchi ilmiy-uslubiy manbalar sarasiga
kiradi. A.Nabievning kitobi
3
va unda ilgari surilgan masalalar, maktab muzeylarini
tashkil topishi, vazifalari, maktab muzeyi fondlari to`g’risida asosiy fikr-g’oya
ilgari surilganligi bilan ishimiz uchun asosiy adabiyot hisoblanadi. Muzeylar
faoliyati, ishini taxlil etishimizda SH.M.O`xshaeva tomonidan nashrga tayorlab
chop etilgan o`quv-uslubiy qo`llanma
4
tarixini yordamchi adabiyotlar turkumiga
kiradi. Unda muzeylar rivoji, faoliyati, xazina-fond, ilmiy-ommaviy ishlar tajribasi
uslubi bayoni bilan ajralib turadi.
Ishning o`rganilish darajasini taxlili bizga shuni ko`rsatadiki, 1991 yilgacha
O`zbekiston muzeylari, jumladan, maktab muzeylari faoliyati yuqorida
ta`kidlaganimizdek, mustaqillik g’oyalariga zid xolda o`rganilgan.
Foydalanayotgan darsliklar va o`quv qo`llanmalar mazmun jixatdan eskirgan,
ko`pchiligi zamon talabiga javob bermaydi va rus tilida yozilgan.
Mustaqillik davrida muzeyshunoslik va muzey ishiga oid dastlabki maxsus xujjat
O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 23 dekabrda qabul
qilingan “Respublika muzeylari faoliyatini yaxshilash chora-tadbirlari
to`g’risida”
5
gi Qarori.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
